PHẦN I. MỞ ĐÀU

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục hiện nay, việc hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh được xem là mục tiêu trọng tâm của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Trong đó, phẩm chất đạo đức, hành vi đúng đắn, thái độ tích cực của học sinh tiểu học – đặc biệt là học sinh lớp 5, giai đoạn chuyển tiếp quan trọng lên bậc trung học cơ sở – đóng vai trò vô cùng quan trọng. Bởi lẽ, đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, dễ dao động về cảm xúc, và dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh nếu không có sự quan tâm, dẫn dắt đúng lúc từ giáo viên chủ nhiệm và gia đình.

Qua nhiều năm giảng dạy và trực tiếp làm công tác chủ nhiệm lớp 5, tôi nhận thấy rằng bên cạnh những học sinh chăm ngoan, lễ phép, luôn nỗ lực học tập và rèn luyện thì vẫn còn một số em có biểu hiện chưa tích cực: chưa tuân thủ nội quy lớp học, hay vi phạm nề nếp, còn lơ là học tập, dễ cáu giận hoặc xa lánh tập thể, ngại giao tiếp… Những hành vi này nếu không được uốn nắn kịp thời sẽ ảnh hưởng đến kết quả học tập, sự phát triển nhân cách và thậm chí kéo dài đến các cấp học sau. Trong khi đó, công tác chủ nhiệm – với vai trò là cầu nối giữa nhà trường, gia đình và học sinh – lại chưa thực sự được đầu tư một cách bài bản, nhất là trong việc giáo dục hành vi và định hướng đạo đức cho học sinh chưa tích cực. Nhiều giáo viên vẫn đang loay hoay với các giải pháp tình thế, thiếu cơ sở sư phạm vững chắc hoặc thiếu sự phối hợp đồng bộ từ các lực lượng giáo dục.

Xuất phát từ nhận thức trên, tôi quyết định lựa chọn và triển khai đề tài: “Một số giải pháp giúp học sinh rèn luyện hành vi tích cực và phát triển phẩm chất đạo đức”. Thông qua đề tài này, tôi mong muốn góp phần chia sẻ những giải pháp đã được áp dụng hiệu quả trong thực tiễn chủ nhiệm lớp 5 tại đơn vị công tác, từ đó từng bước điều chỉnh hành vi học sinh theo hướng tích cực, nuôi dưỡng các giá trị đạo đức cốt lõi như: trung thực, chăm chỉ, yêu thương, trách nhiệm và tôn trọng. Đồng thời, đề tài cũng là dịp để tôi nhìn lại vai trò, trách nhiệm và tâm huyết của người giáo viên chủ nhiệm trong giai đoạn giáo dục chuyển mình theo hướng phát triển toàn diện học sinh.

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Đề tài này được thực hiện nhằm hướng đến mục tiêu then chốt là nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 5, trong đó tập trung vào việc giúp học sinh hình thành hành vi tích cực và phát triển phẩm chất đạo đức theo định hướng của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Qua quá trình nghiên cứu và triển khai thực tiễn, đề tài đặt ra những mục tiêu cụ thể như sau:

Thứ nhất, tìm ra những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các hành vi chưa đúng, chưa phù hợp của học sinh lớp 5 trong bối cảnh hiện nay. Đó có thể là nguyên nhân từ phía gia đình, bạn bè, môi trường sống, hoàn cảnh cá nhân hoặc từ cách tổ chức lớp học chưa phù hợp.

Thứ hai, xây dựng và triển khai các giải pháp chủ nhiệm có tính khả thi, gần gũi với thực tế lớp học, phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 5, nhằm tác động vào nhận thức và hành vi của các em theo hướng tích cực. Các giải pháp hướng tới việc giúp học sinh tự điều chỉnh hành vi, biết cư xử đúng mực, biết yêu thương, tôn trọng bạn bè và tích cực tham gia các hoạt động tập thể.

Thứ ba, nâng cao nhận thức và kỹ năng làm công tác chủ nhiệm của giáo viên, nhất là trong việc phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường – gia đình – học sinh. Tạo nên sự kết nối bền vững để giáo dục học sinh một cách toàn diện, vừa đảm bảo hiệu quả học tập, vừa vun bồi đạo đức, nhân cách.

Thứ tư, ghi nhận những thay đổi tích cực của học sinh sau quá trình áp dụng các giải pháp đã đề xuất; đồng thời xác định tính khả thi và khả năng nhân rộng của các giải pháp này trong phạm vi các khối lớp tiểu học khác.

Từ việc thực hiện các mục tiêu trên, tôi mong muốn góp phần làm phong phú thêm kho tàng kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp ở bậc tiểu học, giúp giáo viên ngày càng có nhiều cách tiếp cận đa dạng, hiệu quả để giáo dục học sinh phát triển toàn diện về phẩm chất và năng lực.

3. TÍNH MỚI CỦA BIỆN PHÁP

Công tác chủ nhiệm lớp vốn đã được triển khai từ lâu trong nhà trường phổ thông, tuy nhiên để thích ứng với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, người giáo viên cần không ngừng làm mới mình và cập nhật các biện pháp quản lý – giáo dục phù hợp với thực tiễn. Đề tài này được xây dựng với những điểm mới nổi bật sau:

Thứ nhất, biện pháp được thiết kế không nhằm xử lý vi phạm hay uốn nắn hành vi mang tính đối phó, mà hướng đến việc xây dựng hành vi tích cực từ gốc rễ, thông qua quá trình “đồng hành – thấu hiểu – hỗ trợ – định hướng” lâu dài giữa giáo viên với học sinh. Thay vì chỉ chú trọng “học sinh chưa ngoan”, đề tài mở rộng phạm vi tiếp cận tới cả tập thể lớp, trong đó những em có biểu hiện lệch chuẩn sẽ được hỗ trợ trong môi trường bao dung, yêu thương và không bị tách biệt.

Thứ hai, biện pháp đề cao vai trò của giáo viên chủ nhiệm như một người định hình hành vi mẫu mực, không chỉ bằng lời nói mà còn bằng hành động cụ thể, gần gũi. Giáo viên không còn đơn thuần là người quản lý, mà là người tạo ra văn hóa lớp học tích cực, nơi học sinh cảm thấy được lắng nghe, được chấp nhận và được truyền cảm hứng để thay đổi.

Thứ ba, đề tài vận dụng linh hoạt các hình thức tổ chức lớp học mới, như thiết lập nhóm “người bạn tin cậy”, nhật ký cảm xúc, góc tỏa sáng, trò chuyện cuối ngày…, giúp học sinh tự khám phá bản thân và điều chỉnh hành vi một cách tự nhiên, nhẹ nhàng. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ (Zalo nhóm lớp, biểu đồ theo dõi hành vi cá nhân...) để tạo sự kết nối thường xuyên với phụ huynh và học sinh.

Thứ tư, biện pháp không dừng lại ở lý thuyết mà đã được triển khai thử nghiệm thực tế, có sự ghi nhận bằng số liệu cụ thể, với lộ trình theo dõi học sinh trong suốt học kỳ. Nhờ vậy, các giải pháp mang tính thực tiễn cao, có thể áp dụng hiệu quả cho giáo viên chủ nhiệm lớp 5 nói riêng và các khối lớp tiểu học nói chung.

Từ những điểm mới trên, có thể khẳng định rằng: đề tài không đi theo lối mòn xử lý vi phạm của học sinh, mà định hướng giáo dục bằng sự đồng cảm, tôn trọng và xây dựng môi trường giáo dục tích cực – đó chính là nét hiện đại và nhân văn của biện pháp được đề xuất.

4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là học sinh lớp 5 tại đơn vị công tác, cụ thể là những học sinh có biểu hiện hành vi chưa tích cực, chưa tuân thủ nội quy trường lớp, thiếu tinh thần hợp tác, thụ động trong học tập hoặc gặp khó khăn trong việc hòa nhập với tập thể. Bên cạnh đó, đối tượng nghiên cứu còn bao gồm cả tập thể lớp – môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành hành vi và rèn luyện đạo đức của mỗi học sinh.

Ngoài học sinh, đối tượng nghiên cứu còn mở rộng đến giáo viên chủ nhiệm – người trực tiếp tổ chức, quản lý, giáo dục học sinh thông qua hoạt động dạy học và các hoạt động tập thể. Đồng thời, phụ huynh học sinh cũng là một mắt xích quan trọng trong chuỗi tác động, bởi sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường là yếu tố quyết định thành công của công tác giáo dục.

Phạm vi nghiên cứu tập trung trong năm học 2025–2026 tại lớp 5 mà bản thân tôi đảm nhiệm chủ nhiệm. Tuy nhiên, các giải pháp được xây dựng và triển khai không chỉ giới hạn ở quy mô một lớp học, mà có tính phổ quát cao, có thể áp dụng và nhân rộng cho các lớp cùng khối hoặc các khối lớp khác trong bậc tiểu học, tùy theo điều kiện và đặc điểm cụ thể của từng đơn vị.

Việc lựa chọn phạm vi nghiên cứu cụ thể như trên không chỉ giúp đảm bảo tính khả thi và khách quan trong việc triển khai biện pháp, mà còn giúp người thực hiện có điều kiện trực tiếp quan sát, điều chỉnh và đánh giá hiệu quả của từng giải pháp theo sát thực tiễn lớp học.

 

5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Để thực hiện và kiểm chứng hiệu quả của các giải pháp trong công tác chủ nhiệm lớp 5 nhằm giúp học sinh rèn luyện hành vi tích cực và phát triển phẩm chất đạo đức, tôi đã vận dụng một số phương pháp nghiên cứu phù hợp với đặc trưng của đề tài như sau:

1. Phương pháp điều tra khảo sát:

Sử dụng bảng hỏi, phiếu khảo sát đầu năm để thu thập thông tin về hành vi, thái độ, khả năng tuân thủ nội quy và các mối quan hệ trong lớp học của học sinh. Ngoài ra, tôi còn ghi nhận ý kiến của giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm cũ và phụ huynh nhằm có cái nhìn toàn diện về thực trạng hành vi của từng học sinh.

2. Phương pháp quan sát sư phạm:

Thực hiện quan sát trực tiếp quá trình học tập, sinh hoạt, giao tiếp và ứng xử của học sinh trong lớp, ngoài sân trường, trong các buổi sinh hoạt tập thể hoặc hoạt động ngoại khóa. Qua đó nhận diện những biểu hiện hành vi tiêu cực cũng như các tiến bộ sau khi áp dụng biện pháp giáo dục.

3. Phương pháp trò chuyện, phỏng vấn:

Trò chuyện trực tiếp với học sinh, lắng nghe chia sẻ, cảm xúc, nguyện vọng của các em để từ đó xây dựng mối quan hệ gần gũi, tin tưởng và định hướng hành vi đúng đắn. Đồng thời, trao đổi với phụ huynh về những thay đổi của con em họ nhằm tạo sự đồng thuận trong giáo dục.

4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm:

Triển khai một số biện pháp giáo dục mới trong lớp học mà tôi chủ nhiệm và theo dõi sự thay đổi trong hành vi, thái độ, phẩm chất đạo đức của học sinh sau một thời gian áp dụng. Việc thực nghiệm được tiến hành trong suốt học kỳ I năm học 2025–2026.

5. Phương pháp thống kê, tổng hợp và phân tích số liệu:

Ghi nhận, xử lý và phân tích các số liệu định lượng, định tính trước và sau khi áp dụng các biện pháp giáo dục để đánh giá hiệu quả, mức độ chuyển biến hành vi của học sinh. Từ đó rút ra những kết luận khách quan và xác thực cho đề tài.

Việc kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu vừa mang tính định tính, vừa đảm bảo yếu tố định lượng đã giúp đề tài có tính thực tiễn cao, phản ánh trung thực hiệu quả của các giải pháp đã triển khai và tạo cơ sở khoa học vững chắc cho những kết luận, kiến nghị của người thực hiện.

 

 

PHẦN II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN

 

1. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Giáo dục tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục phổ thông, nơi đặt những viên gạch đầu tiên cho sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi học sinh. Theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, mục tiêu của giáo dục tiểu học không chỉ là trang bị kiến thức cơ bản, mà còn hướng tới phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực cho học sinh, trong đó phẩm chất đạo đức giữ vai trò trung tâm. Do đó, việc giáo dục hành vi đúng đắn và xây dựng môi trường học tập tích cực cho học sinh là nhiệm vụ cấp thiết, thường xuyên và lâu dài.

Theo quan điểm của tâm lý học phát triển, lứa tuổi học sinh lớp 5 (khoảng 10–11 tuổi) là giai đoạn các em bắt đầu có sự thay đổi mạnh mẽ về nhận thức, cảm xúc và hành vi. Đây là thời điểm trẻ hình thành ý thức cá nhân rõ nét hơn, có xu hướng muốn thể hiện bản thân, dễ bị ảnh hưởng bởi bạn bè và môi trường xung quanh. Tuy nhiên, nhận thức của các em còn chưa đầy đủ, kỹ năng điều chỉnh hành vi còn hạn chế, nên rất dễ nảy sinh các biểu hiện lệch chuẩn trong ứng xử và đạo đức. Vì vậy, nếu không có định hướng đúng đắn từ phía giáo viên, gia đình và xã hội, các em rất dễ phát triển những thói quen xấu, ảnh hưởng đến nhân cách về sau.

Từ góc độ giáo dục học, người giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức và điều hành các hoạt động giáo dục toàn diện cho học sinh. Giáo viên không chỉ giảng dạy kiến thức mà còn là người định hướng giá trị, người dẫn dắt học sinh hình thành những chuẩn mực đạo đức, lối sống tích cực. Việc rèn luyện hành vi đạo đức cho học sinh cần được thực hiện thông qua nhiều hình thức khác nhau: giáo dục trực tiếp qua lời giảng, thông qua tổ chức hoạt động trải nghiệm, qua sinh hoạt lớp, qua giao tiếp ứng xử hàng ngày và qua chính hình ảnh mẫu mực của giáo viên trong mắt học sinh. Khi giáo viên thể hiện sự công bằng, tôn trọng, yêu thương và tinh tế trong xử lý các tình huống, học sinh sẽ dần noi theo những hành vi đó.

Ngoài ra, lý luận giáo dục hiện đại cũng nhấn mạnh vai trò của môi trường học đường tích cực – nơi học sinh cảm thấy an toàn, được lắng nghe, được chấp nhận và được khích lệ. Việc thiết lập các mối quan hệ tích cực trong lớp học như tình bạn gắn bó, sự hỗ trợ đồng đều giữa các nhóm, sự gần gũi giữa thầy trò… sẽ góp phần tạo ra bầu không khí tích cực giúp học sinh chủ động điều chỉnh hành vi, phát triển nhân cách lành mạnh.

Tóm lại, giáo dục hành vi tích cực và đạo đức cho học sinh lớp 5 phải dựa trên sự kết hợp chặt chẽ giữa tâm lý học lứa tuổi, giáo dục học hiện đại và tinh thần nhân văn trong quá trình giảng dạy và chủ nhiệm lớp. Đây chính là nền tảng lý luận vững chắc cho việc xây dựng và triển khai các biện pháp được đề xuất trong sáng kiến kinh nghiệm này.

2. CƠ SỞ THỰC TIỄN

Trong những năm gần đây, giáo dục tiểu học đã có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt là sau khi triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 với định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Tuy nhiên, thực tế tại các trường tiểu học, nhất là ở các địa bàn còn nhiều khó khăn, vẫn tồn tại không ít học sinh có biểu hiện chưa tích cực trong hành vi và đạo đức. Các biểu hiện phổ biến có thể kể đến như: nói chuyện riêng trong giờ học, không làm bài tập, chống đối hoặc thờ ơ với nội quy, thiếu tinh thần hợp tác với bạn bè, hay xảy ra mâu thuẫn trong giao tiếp, thậm chí có học sinh hay cáu gắt, tự ti hoặc có xu hướng tách biệt tập thể. Những biểu hiện đó nếu không được can thiệp kịp thời sẽ để lại hậu quả lâu dài đối với sự hình thành nhân cách học sinh.

Tại đơn vị công tác của tôi – một trường tiểu học có học sinh đa dạng về hoàn cảnh gia đình, điều kiện kinh tế và trình độ nhận thức – tình trạng học sinh có hành vi chưa đúng chuẩn mực vẫn xuất hiện rải rác ở các lớp, đặc biệt là lớp 5 – giai đoạn chuyển tiếp quan trọng từ bậc tiểu học lên trung học cơ sở. Trong lớp tôi chủ nhiệm năm học 2025–2026, có một số học sinh thường xuyên vi phạm nội quy lớp học, thiếu ý thức giữ gìn trật tự, hay mâu thuẫn với bạn, ít tham gia các hoạt động tập thể, thiếu tự tin hoặc ngại chia sẻ cảm xúc với thầy cô. Khi tìm hiểu nguyên nhân, tôi nhận thấy rằng đa số các em đều gặp phải rào cản về mặt tâm lý hoặc thiếu sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình. Một số em sống trong hoàn cảnh thiếu tình thương, hoặc bị buông lỏng trong giáo dục; một số khác lại bị áp lực học tập quá lớn khiến các em sinh ra tâm lý chống đối.

Mặt khác, công tác chủ nhiệm ở một số giáo viên vẫn chưa thật sự được quan tâm đúng mức. Một bộ phận giáo viên còn thiên về quản lý hành chính hơn là đồng hành cùng học sinh; chưa chú trọng thiết lập môi trường lớp học tích cực, hoặc chưa có giải pháp hiệu quả để giáo dục học sinh cá biệt. Thực tế đó khiến cho những hành vi lệch chuẩn của học sinh kéo dài mà không được can thiệp kịp thời.

Xuất phát từ những bất cập trên, tôi nhận thấy cần phải nghiên cứu và xây dựng những biện pháp cụ thể, có tính thực tiễn cao, giúp giáo viên chủ nhiệm lớp 5 nâng cao hiệu quả giáo dục hành vi và đạo đức cho học sinh. Việc thực hiện đề tài này là sự phản ánh trung thực từ chính những trải nghiệm thực tế trong quá trình giảng dạy và chủ nhiệm lớp, với mong muốn đóng góp một phần công sức nhỏ bé vào việc xây dựng lớp học tích cực, thân thiện, nơi mỗi học sinh đều được thấu hiểu, yêu thương và phát triển toàn diện.

 

3. THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN

3.1. Thuận lợi:

Trước hết, tôi nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là công tác chủ nhiệm lớp. Nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên chủ động triển khai các hoạt động giáo dục kỹ năng sống, giáo dục đạo đức và tổ chức sinh hoạt lớp hiệu quả.

Tập thể giáo viên trong trường đoàn kết, nhiệt tình, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm, tạo nên môi trường hỗ trợ nghề nghiệp tích cực. Việc sinh hoạt chuyên môn và dự giờ trao đổi thường xuyên đã giúp tôi học hỏi được nhiều hình thức giáo dục học sinh phong phú, phù hợp với thực tiễn.

Bản thân tôi là người có nhiều năm kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm, am hiểu tâm lý học sinh lớp 5, có tinh thần trách nhiệm, lòng yêu nghề và luôn mong muốn tìm tòi những phương pháp giáo dục tích cực, nhân văn để giúp học sinh phát triển toàn diện.

Ngoài ra, một số phụ huynh trong lớp có sự quan tâm đến việc học tập và rèn luyện đạo đức của con em mình. Họ sẵn sàng phối hợp cùng giáo viên để theo dõi, điều chỉnh hành vi học sinh một cách kịp thời, tạo nên sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình.

3.2. Khó khăn:

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi đó, tôi cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình triển khai các biện pháp giáo dục hành vi và phẩm chất cho học sinh.

Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình đặc biệt: cha mẹ ly hôn, bố mẹ đi làm ăn xa, sống với ông bà lớn tuổi hoặc người thân không có kỹ năng chăm sóc, giáo dục trẻ. Những em này thường thiếu sự quan tâm, dẫn đến thiếu hụt về cảm xúc, dễ có hành vi phản ứng tiêu cực hoặc rơi vào trạng thái thụ động, tự ti.

Một bộ phận học sinh bị ảnh hưởng bởi môi trường sống thiếu lành mạnh, như tiếp xúc nhiều với điện thoại, trò chơi điện tử, hoặc bị lôi kéo bởi các hành vi chưa phù hợp từ bạn bè. Các em thường thiếu khả năng kiểm soát bản thân và khó tiếp nhận lời khuyên của thầy cô nếu không được tiếp cận đúng cách.

Việc giáo dục hành vi tích cực đòi hỏi sự đầu tư thời gian, công sức và sự kiên nhẫn rất lớn. Trong khi đó, khối lượng công việc giảng dạy ngày càng nhiều khiến giáo viên đôi khi chưa có đủ thời gian để gần gũi, theo dõi sát sao từng học sinh một cách thường xuyên và sâu sắc.

Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến giáo dục đạo đức cho con em, có xu hướng phó mặc hoàn toàn cho nhà trường, hoặc chưa hợp tác đầy đủ trong việc theo dõi và hỗ trợ giáo viên trong giáo dục hành vi của học sinh tại nhà.

Từ những thuận lợi và khó khăn trên, tôi nhận thấy việc nghiên cứu đề tài và áp dụng các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 5 là vô cùng cần thiết, giúp khắc phục những hạn chế, phát huy những điều kiện sẵn có để hướng đến xây dựng một tập thể lớp tích cực, thân thiện và phát triển đúng hướng.

4. KHẢO SÁT THỰC TRẠNG

Ngay từ đầu năm học 2025–2026, tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng hành vi và phẩm chất đạo đức của học sinh lớp 5 tại lớp mà tôi đảm nhiệm công tác chủ nhiệm. Mục tiêu của khảo sát nhằm nắm bắt một cách toàn diện mức độ tuân thủ nội quy, tinh thần hợp tác, khả năng tự quản, kỹ năng giao tiếp và ý thức trách nhiệm của học sinh đối với bản thân, tập thể và môi trường xung quanh.

Phương pháp khảo sát được thực hiện qua nhiều hình thức: phát phiếu đánh giá hành vi tự nhận thức cho học sinh, xin ý kiến nhận xét từ giáo viên bộ môn, trò chuyện cá nhân với học sinh và phỏng vấn phụ huynh học sinh. Đồng thời, tôi tiến hành quan sát sư phạm liên tục trong các giờ học, sinh hoạt lớp và các hoạt động tập thể để ghi nhận biểu hiện hành vi thực tế của học sinh.

Kết quả khảo sát cho thấy:

Trong tổng số 32 học sinh của lớp, có khoảng 8 em (chiếm 25%) có những biểu hiện hành vi chưa tích cực. Các biểu hiện cụ thể bao gồm:

Hay nói chuyện trong giờ học, mất tập trung, làm việc riêng.

Thiếu ý thức giữ gìn vệ sinh lớp học, còn bày biện đồ đạc bừa bãi.

Chưa tích cực tham gia hoạt động nhóm hoặc sinh hoạt tập thể.

Dễ nổi nóng, có thái độ chống đối khi bị nhắc nhở.

Một vài em có xu hướng tách biệt, ít giao tiếp với bạn bè, thiếu tự tin và ngại thể hiện bản thân.

Khi tìm hiểu nguyên nhân, tôi nhận thấy phần lớn các em có hoàn cảnh gia đình đặc biệt: cha mẹ ly hôn, đi làm ăn xa, hoặc bận rộn không có thời gian gần gũi, giáo dục con. Một số em thường xuyên tiếp xúc với điện thoại, trò chơi mạng và thiếu định hướng hành vi đúng từ người lớn. Ngoài ra, cũng có những học sinh từng bị kỳ thị, xa lánh do cá tính khác biệt hoặc từng vi phạm nội quy nên sinh ra tâm lý mặc cảm, ngại hòa nhập.

Về phía giáo viên, tuy rất quan tâm đến việc hình thành hành vi và phẩm chất cho học sinh, nhưng đôi khi thiếu thời gian để theo sát từng em hoặc chưa có phương pháp phù hợp để tiếp cận và giáo dục các em một cách tích cực, lâu dài.

Từ kết quả khảo sát này, tôi nhận thấy cần thiết phải xây dựng một hệ thống giải pháp cụ thể, có lộ trình, có sự phối hợp giữa nhà trường, giáo viên chủ nhiệm, phụ huynh và chính bản thân học sinh nhằm từng bước điều chỉnh hành vi, nuôi dưỡng thái độ tích cực, phát triển đạo đức và kỹ năng sống phù hợp với lứa tuổi.

5. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN.

Giải pháp 1: Thiết lập hồ sơ hành vi tích cực cho từng học sinh – bước khởi đầu của giáo dục cá nhân hóa

Mỗi học sinh là một cá thể riêng biệt với hoàn cảnh, tính cách, nhận thức và hành vi khác nhau. Do đó, việc giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh không thể áp dụng một cách đồng loạt, cứng nhắc, mà cần được “cá nhân hóa” – nghĩa là phải có sự thấu hiểu từng em, từ đó đưa ra phương pháp tiếp cận phù hợp. Việc thiết lập một “hồ sơ hành vi” cho từng học sinh không chỉ giúp giáo viên nắm bắt chính xác điểm mạnh, điểm yếu trong hành vi, cảm xúc, thái độ của mỗi em, mà còn tạo tiền đề cho việc giáo dục tích cực và điều chỉnh hành vi một cách bền vững.

Ngay từ tuần đầu của năm học, tôi tiến hành quan sát kỹ từng học sinh thông qua các tiết học, hoạt động nhóm, sinh hoạt đầu tuần, giờ ra chơi và các tình huống giao tiếp hằng ngày. Tôi ghi lại những ghi chú chi tiết về từng em vào một sổ riêng, gọi là "Hồ sơ hành vi tích cực". Mỗi hồ sơ gồm các mục: hoàn cảnh gia đình, đặc điểm tâm lý – cảm xúc, thói quen nổi bật, các hành vi cần điều chỉnh, những điểm tích cực đáng khích lệ và mục tiêu giáo dục dự kiến trong học kỳ.

Tôi cũng tổ chức các buổi trò chuyện riêng với học sinh, với thái độ thân thiện, lắng nghe để các em có cơ hội tự bộc lộ suy nghĩ, kể về những điều khiến các em buồn, vui hoặc những khúc mắc đang gặp phải. Đặc biệt, với những học sinh có hành vi chưa đúng mực, tôi không phê phán hay trách móc mà tìm cách khơi mở, giúp các em nhận ra hậu quả từ hành vi của mình và hướng đến giải pháp khắc phục.

Sau khi hoàn thiện sơ bộ hồ sơ, tôi tổ chức họp phụ huynh theo nhóm nhỏ để trao đổi riêng, cung cấp thông tin hai chiều giữa nhà trường và gia đình. Phụ huynh được chia sẻ về đặc điểm hành vi của con, đồng thời tôi cũng lắng nghe nguyện vọng và khó khăn trong quá trình dạy dỗ của họ tại nhà. Từ đó, giáo viên và phụ huynh cùng nhau thiết lập mục tiêu rèn luyện cụ thể cho từng em – ngắn hạn và dài hạn.

Để hồ sơ luôn cập nhật, tôi duy trì mỗi tuần một lần điền bổ sung vào sổ những chuyển biến của học sinh. Song song đó, tôi còn thiết lập một biểu đồ theo dõi hành vi được dán ở góc lớp với những biểu tượng thân thiện (gương mặt cười, huy hiệu sao vàng...) giúp học sinh quan sát tiến bộ của mình một cách trực quan, tự đánh giá và phấn đấu.

Chỉ sau hơn một tháng áp dụng giải pháp, tôi nhận thấy rõ những thay đổi tích cực: học sinh trở nên gần gũi hơn với giáo viên, mạnh dạn chia sẻ cảm xúc, có ý thức tự điều chỉnh hành vi khi biết rằng cô giáo luôn theo dõi và quan tâm đến mình. Việc được ghi nhận tiến bộ trong “hồ sơ hành vi” khiến các em cảm thấy được công nhận, từ đó hình thành động lực nội tại để rèn luyện bản thân.

Đặc biệt, nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh thông qua hồ sơ hành vi, nhiều học sinh đã có sự thay đổi rõ nét về thái độ học tập và ứng xử: em lễ phép hơn, chủ động tham gia hoạt động nhóm, biết xin lỗi khi làm sai và tích cực hòa nhập với tập thể. Hồ sơ này cũng trở thành cơ sở để nhà trường đánh giá quá trình rèn luyện đạo đức của học sinh một cách khách quan và công bằng hơn.

Giải pháp 2: Xây dựng “Góc lớp tích cực” – không gian nuôi dưỡng hành vi tốt và cảm xúc lành mạnh

Hành vi và thái độ của học sinh không chỉ hình thành qua lời nói của thầy cô hay các bài học đạo đức, mà còn được nuôi dưỡng trong môi trường trực tiếp mà các em tiếp xúc hằng ngày – đó chính là lớp học. Khi lớp học trở thành một không gian tích cực, ấm áp, thân thiện và khơi gợi cảm xúc tốt đẹp, học sinh sẽ cảm thấy an toàn để thể hiện bản thân, từ đó hình thành những thói quen, hành vi tích cực một cách tự nhiên. “Góc lớp tích cực” chính là nơi cụ thể hóa điều đó – không chỉ là một vị trí trong phòng học, mà là điểm tựa tinh thần, là nơi lan tỏa giá trị sống tốt đẹp và kết nối trái tim giữa học sinh với nhau, giữa học sinh với giáo viên.

Tôi chọn một vị trí dễ quan sát trong lớp, bố trí thành “Góc lớp tích cực”, được trang trí sinh động với màu sắc nhẹ nhàng, tranh ảnh dễ thương, kèm theo các bảng biểu, sổ tay, thông điệp truyền cảm hứng. Góc này gồm 3 phần chính:

Bảng “Tôi đã làm tốt hôm nay”: Học sinh có thể tự ghi lại những hành động tích cực của mình trong ngày lên giấy màu (ví dụ: giúp bạn nhặt bút, phát biểu xây dựng bài, không quên trực nhật…). Các mảnh giấy sẽ được dán lên bảng để mọi người cùng nhìn thấy, tạo cảm giác được ghi nhận và lan tỏa niềm vui làm việc tốt.

Hộp “Tâm sự thầm kín”: Đây là nơi để các em viết ra điều mình đang lo lắng, buồn bã, hoặc cả những điều khó nói với cô, với bạn. Mỗi tuần, tôi dành một buổi đọc những lá thư đó (giữ bí mật danh tính) để hiểu hơn tâm trạng học sinh và kịp thời can thiệp nếu cần. Nhiều học sinh vốn ít nói, nhút nhát đã dùng cách này để bày tỏ cảm xúc và mong muốn của mình.

Sổ “Tỏa sáng mỗi tuần”: Là một quyển sổ dùng để ghi nhận những hành vi nổi bật, tích cực của học sinh trong tuần. Không chỉ là điểm số thi đua, mà là những câu chuyện đẹp như biết an ủi bạn khi bạn buồn, chủ động hòa giải mâu thuẫn, nhắc bạn xếp dép gọn gàng… Cuối tuần, những em có tên trong sổ được cô giáo tuyên dương trước lớp và dán ảnh nhỏ vào bảng “Ngôi sao lớp học”.

Góc lớp này được cập nhật liên tục, có sự luân phiên giữa các nhóm học sinh phụ trách trang trí, làm mới nội dung để giữ sự hấp dẫn, gần gũi. Tôi cũng lồng ghép hoạt động ở góc này trong các tiết sinh hoạt lớp để tăng tính kết nối tập thể, từ đó chuyển hóa các em từ người quan sát thành người kiến tạo hành vi đẹp.

Từ khi xây dựng “Góc lớp tích cực”, không khí lớp học trở nên vui tươi, thân thiện hơn. Học sinh hào hứng ghi lại việc tốt, thích thú mỗi khi tên mình được nhắc đến, từ đó các em có động lực rèn luyện bản thân mỗi ngày. Những em từng hay vi phạm nội quy bắt đầu biết chủ động làm việc tốt để được cô ghi nhận, dần thay đổi hành vi mà không cần sự nhắc nhở gay gắt.

Đặc biệt, hộp “Tâm sự thầm kín” đã trở thành cầu nối cảm xúc hiệu quả giữa cô trò. Nhiều học sinh từng bị bạn trêu chọc, từng cảm thấy lạc lõng hoặc từng làm sai nhưng không dám nói đã lựa chọn cách viết thư để gửi gắm tâm sự. Nhờ đó, tôi có cơ hội giúp các em tháo gỡ tâm lý, định hướng lại hành vi, tạo cảm giác được lắng nghe và chấp nhận. Tình bạn trong lớp ngày càng gắn kết, học sinh trở nên lễ phép, trách nhiệm và giàu cảm xúc tích cực hơn.

Giải pháp 3: Tổ chức hoạt động trải nghiệm “Một ngày sống đẹp” – gieo mầm hành vi qua thực tiễn

Học sinh tiểu học, đặc biệt là lớp 5, học rất nhanh qua trải nghiệm thực tế. Các em không chỉ tiếp nhận kiến thức hay hành vi đạo đức qua lý thuyết, mà còn học được từ chính những việc mình làm, những điều mắt thấy tai nghe trong cuộc sống hàng ngày. Do đó, tổ chức các hoạt động trải nghiệm phù hợp là một cách hiệu quả để giúp học sinh hình thành hành vi tích cực, rèn luyện đạo đức một cách tự nhiên và bền vững. Thông qua đó, học sinh không chỉ biết đúng – sai, mà còn cảm nhận được ý nghĩa của việc sống tốt, sống đẹp, có ích cho người khác và cho chính mình.

Tôi thiết kế và triển khai chuỗi hoạt động trải nghiệm mang tên “Một ngày sống đẹp”, được tổ chức định kỳ mỗi tháng một lần vào ngày cuối tuần, gắn với các chủ đề cụ thể như: “Biết nói lời xin lỗi”, “Chia sẻ và giúp đỡ”, “Biết ơn cha mẹ”, “Tôn trọng người khác”, “Giữ lời hứa”, “Biết nói lời cảm ơn”…

Mỗi buổi trải nghiệm được tổ chức theo quy trình ba bước:

Khơi gợi – cảm xúc: Bắt đầu bằng một đoạn video ngắn, một câu chuyện thật xúc động hoặc một tình huống gợi mở để học sinh đồng cảm và suy nghĩ. Ví dụ: chiếu video về một bạn nhỏ nhặt được ví và trả lại người đánh rơi, rồi đặt câu hỏi: “Nếu là em, em sẽ làm gì?”

Trải nghiệm – hành động: Cho học sinh tham gia vào các hoạt động cụ thể, như đóng vai, làm việc nhóm, đi thực tế (quét sân trường, tặng thiệp cho bạn, viết thư cho cha mẹ…). Mỗi em sẽ được phân vai để thể hiện hành vi đúng trong hoàn cảnh giả định hoặc thực tế.

Chia sẻ – rút kinh nghiệm: Sau mỗi hoạt động, các nhóm học sinh trình bày cảm nghĩ, bài học rút ra. Tôi là người tổng kết, ghi nhận và khích lệ các em bằng phần thưởng nhỏ hoặc những lời khen ngợi đầy cảm hứng.

Tôi cũng khuyến khích học sinh ghi lại những cảm xúc, suy nghĩ của mình sau hoạt động vào “Nhật ký sống đẹp”, một cuốn sổ nhỏ phát cho mỗi em để các em có thể chia sẻ chân thật mà không lo bị chê cười. Với những học sinh có hành vi tiến bộ rõ rệt, tôi trao “huy hiệu sống đẹp” và tuyên dương trong lễ chào cờ đầu tuần để lan tỏa hành vi tốt trong toàn lớp.

Việc tổ chức “Một ngày sống đẹp” không chỉ mang lại không khí hào hứng, mới mẻ cho lớp học mà còn tạo cơ hội để học sinh rèn luyện hành vi trong môi trường thực tế, thông qua các hoạt động mang tính giáo dục sâu sắc. Học sinh dần biết nhường nhịn, nói lời cảm ơn, chia sẻ với bạn, lễ phép với thầy cô, có trách nhiệm trong hành động và cư xử thân thiện hơn với mọi người xung quanh.

Đặc biệt, những em từng thụ động, hay mắc lỗi trước đây lại tỏ ra rất tích cực khi được tham gia các vai diễn hoặc hoạt động tình huống. Các em không bị đánh giá hay dán nhãn là “học sinh chưa ngoan”, mà được hòa mình trong tập thể, từ đó tự thay đổi trong sự khích lệ nhẹ nhàng và tinh tế. “Một ngày sống đẹp” trở thành một nét đẹp văn hóa trong lớp, là nơi học sinh không chỉ học để biết, mà còn học để sống tử tế hơn mỗi ngày.

Giải pháp 4: Kết nối ba môi trường giáo dục – xây dựng tam giác phối hợp “Gia đình – Nhà trường – Học sinh”

Trong giáo dục tiểu học, việc hình thành hành vi tích cực và đạo đức đúng đắn cho học sinh không thể chỉ dựa vào nỗ lực đơn lẻ của nhà trường hay giáo viên chủ nhiệm. Sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình – nhà trường – học sinh chính là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của quá trình giáo dục. Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên, nhà trường là nơi hoàn thiện nhận thức và hành vi, còn học sinh là trung tâm tiếp nhận và phản ánh giá trị. Khi ba môi trường này được kết nối chặt chẽ trong một “tam giác giáo dục” vững vàng, học sinh sẽ được hỗ trợ tối đa cả về nhận thức lẫn hành vi, từ đó phát triển một cách toàn diện và bền vững.

Tôi xây dựng kế hoạch phối hợp với phụ huynh ngay từ đầu năm học, thông qua cuộc họp phụ huynh đầu tiên. Thay vì chỉ thông báo kết quả học tập, tôi trình bày rõ mục tiêu giáo dục hành vi, đạo đức cho học sinh và vai trò quan trọng của gia đình trong quá trình này. Tôi chia sẻ các phương pháp giáo dục tích cực tại lớp và đề nghị phụ huynh cùng cam kết áp dụng những hình thức giáo dục đồng nhất tại nhà, tránh mâu thuẫn giữa lời nói của cô và hành động của cha mẹ.

Tôi thiết lập một nhóm Zalo lớp hoạt động thường xuyên, không chỉ để thông báo công việc mà còn để cập nhật hình ảnh hoạt động tích cực của học sinh, chia sẻ những tiến bộ nhỏ nhất, đặc biệt là những biểu hiện thay đổi hành vi tốt. Những tin nhắn tích cực như: “Hôm nay em A chủ động xin lỗi bạn khi lỡ làm rơi đồ”, hay “Em B đã biết trực nhật đúng ca”... được đăng tải kịp thời khiến phụ huynh cảm động và thấy được sự tiến bộ của con. Nhiều phụ huynh trước đây ít quan tâm bắt đầu chủ động liên lạc với cô giáo, hỏi han và phối hợp nhắc nhở con tại nhà.

Bên cạnh đó, tôi còn tổ chức hoạt động “Một tuần cùng con” – mời phụ huynh đến dự giờ học hoặc cùng con làm việc thiện vào cuối tuần (quét sân trường, tặng quà cho học sinh khó khăn…). Qua đó, phụ huynh thấu hiểu hơn môi trường học tập của con, có cơ hội quan sát và đồng hành cùng quá trình trưởng thành của trẻ. Những trải nghiệm này giúp kết nối cảm xúc giữa cha mẹ và con cái, giữa phụ huynh và giáo viên, từ đó hình thành mạng lưới giáo dục trách nhiệm – gần gũi – bền chặt.

Với học sinh, tôi thường xuyên tổ chức tiết sinh hoạt lớp để các em chia sẻ về gia đình, viết thư gửi cha mẹ hoặc nêu cảm nghĩ về một hành động tử tế từ người lớn. Tôi tạo điều kiện để học sinh nhìn nhận lại vai trò của cha mẹ, từ đó biết yêu thương, kính trọng và có trách nhiệm hơn trong cuộc sống.

Sau khi triển khai giải pháp này, mối quan hệ giữa nhà trường và phụ huynh trở nên cởi mở, tích cực và thường xuyên hơn. Nhiều phụ huynh thay đổi thái độ, không còn phó mặc cho nhà trường mà bắt đầu dành thời gian gần gũi con, lắng nghe con nhiều hơn. Việc kết hợp giữa giáo viên và gia đình giúp phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường trong hành vi học sinh để kịp thời can thiệp.

Đặc biệt, học sinh cảm nhận rõ sự kết nối giữa cô giáo và cha mẹ, từ đó hình thành ý thức tự giác hơn trong hành vi và học tập. Những biểu hiện như nói dối, trốn tránh trách nhiệm hay bướng bỉnh giảm dần; thay vào đó là sự chủ động, lễ phép và tích cực tham gia hoạt động lớp. Tập thể lớp trở thành môi trường giáo dục lành mạnh, nơi học sinh không chỉ học kiến thức mà còn được sống trong tình yêu thương, trách nhiệm và tôn trọng lẫn nhau.

6. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Sau khi triển khai đồng bộ các giải pháp trong suốt học kỳ I năm học 2025–2026, tôi đã tiến hành đánh giá mức độ chuyển biến về hành vi và phẩm chất đạo đức của học sinh lớp tôi chủ nhiệm. Việc đánh giá được thực hiện qua quá trình quan sát sư phạm thường xuyên, ghi nhận bằng phiếu đánh giá hành vi, thu thập phản hồi từ giáo viên bộ môn và phụ huynh, cũng như phỏng vấn học sinh về cảm nhận của các em khi tham gia vào các hoạt động giáo dục đạo đức và rèn luyện hành vi.

Kết quả thu được cho thấy những tín hiệu rất tích cực:

– Số lượng học sinh có biểu hiện hành vi chưa phù hợp giảm đáng kể. Nếu đầu năm học có 8 học sinh thường xuyên vi phạm nội quy, thể hiện sự thiếu hợp tác và lười tham gia hoạt động lớp thì đến cuối học kỳ I, chỉ còn 2 em vẫn cần được theo dõi thường xuyên. Tuy nhiên, 2 em này cũng đã có nhiều chuyển biến tích cực, biết tự kiểm điểm, lễ phép hơn và giảm rõ rệt các biểu hiện chống đối.

– 100% học sinh trong lớp đều có tiến bộ trong việc nhận thức về hành vi đúng – sai, thể hiện qua việc chủ động thực hiện các nhiệm vụ được giao, biết xin lỗi và cảm ơn khi cần thiết, tích cực tham gia sinh hoạt tập thể, có thái độ thân thiện và giúp đỡ bạn bè. Đặc biệt, một số học sinh từng rất rụt rè đã dần trở nên mạnh dạn phát biểu, chủ động góp ý xây dựng lớp học.

– Phụ huynh có sự thay đổi rõ rệt trong thái độ đồng hành cùng con. 87,5% phụ huynh thường xuyên trao đổi với giáo viên qua nhóm lớp hoặc gọi điện trực tiếp khi có vấn đề liên quan đến hành vi của con. Nhiều phụ huynh bày tỏ sự xúc động khi thấy con mình thay đổi rõ rệt, từ lười học, hay cáu gắt trở nên biết quan tâm bạn bè, tự làm việc nhà và ham học hơn.

– Môi trường lớp học có sự chuyển biến rõ rệt: không khí lớp thân thiện, tích cực, các mối quan hệ giữa học sinh với nhau và giữa học sinh với giáo viên ngày càng gắn bó, chân thành. Những học sinh từng bị cô lập nay đã có bạn đồng hành. Các bạn nhỏ biết cổ vũ nhau làm việc tốt, tự động hóa các hành vi đúng như xếp hàng, nhường chỗ, nói lời yêu thương…

– Các biểu đồ hành vi tích cực trong lớp liên tục tăng. Tỉ lệ học sinh được tuyên dương trong “Sổ tỏa sáng” mỗi tuần tăng từ trung bình 5–7 bạn đầu tháng 9 lên 15–20 bạn vào tháng 11. Góc lớp tích cực trở thành nơi học sinh chủ động ghé thăm mỗi ngày, và nhiều bạn mong muốn được đóng vai “người truyền cảm hứng” để khích lệ các bạn khác.

Những kết quả trên đã khẳng định tính khả thi, hiệu quả và tính nhân văn sâu sắc của các giải pháp được triển khai trong đề tài. Quan trọng hơn cả, học sinh không chỉ thay đổi hành vi theo chiều hướng tích cực, mà còn cảm nhận được niềm vui khi sống tốt, biết yêu thương, sẻ chia và ý thức được trách nhiệm của bản thân trong tập thể lớp học.

7. BÀI HỌC KINH NGHIỆM

Thông qua quá trình triển khai đề tài và trực tiếp thực hiện các biện pháp giáo dục hành vi tích cực cho học sinh lớp 5, tôi đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm quý báu, không chỉ hữu ích cho riêng bản thân mà còn có thể chia sẻ với đồng nghiệp trong quá trình thực hiện công tác chủ nhiệm lớp:

Trước hết, giáo viên chủ nhiệm phải thực sự thấu hiểu học sinh bằng cả trái tim và sự kiên nhẫn. Không phải hành vi sai nào cũng cần xử lý bằng hình thức kỷ luật, mà đôi khi chỉ cần một ánh mắt cảm thông, một lời nhắc nhở nhẹ nhàng cũng có thể giúp học sinh điều chỉnh hành vi. Muốn giáo dục thành công, người thầy phải “dạy bằng sự tử tế” – nghĩa là phải biết lắng nghe, biết đồng hành và biết trao cho học sinh cơ hội được sửa sai và khẳng định bản thân.

Thứ hai, giáo dục hành vi cần bắt đầu từ sự ghi nhận và khích lệ kịp thời. Những hành vi tích cực dù là nhỏ nhất cũng cần được biểu dương để học sinh cảm thấy mình có giá trị, từ đó hình thành động lực bên trong để tiếp tục rèn luyện. Việc xây dựng môi trường lớp học tích cực – nơi mọi học sinh đều có thể tỏa sáng – sẽ giúp các em cảm thấy an toàn, được chấp nhận và tự tin thay đổi bản thân theo hướng tích cực.

Thứ ba, công tác chủ nhiệm muốn đạt hiệu quả cao phải gắn liền với sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, phụ huynh và học sinh. Gia đình và nhà trường cần thống nhất trong quan điểm và phương pháp giáo dục. Mọi sự thay đổi hành vi của học sinh đều cần được hỗ trợ cả ở trường và ở nhà, tránh tình trạng giáo viên uốn nắn ở lớp nhưng về nhà lại bị buông lỏng, mâu thuẫn trong cách dạy dỗ.

Thứ tư, sáng tạo trong tổ chức hoạt động trải nghiệm là một phương thức rất hiệu quả để học sinh “học làm người”. Khi được sống trong vai trò, được đóng góp thật sự cho tập thể và được thể hiện cảm xúc cá nhân trong môi trường an toàn, các em sẽ trưởng thành nhanh hơn nhiều so với khi chỉ học qua sách vở. Việc tạo ra những tình huống giáo dục gần gũi với đời sống thực tiễn giúp học sinh chủ động tiếp nhận giá trị đạo đức và tự rèn luyện bản thân.

Cuối cùng, tôi nhận thấy rằng giáo viên chủ nhiệm cần không ngừng học hỏi, làm mới bản thân và nuôi dưỡng tình yêu nghề sâu sắc. Chính sự mẫu mực, tâm huyết, linh hoạt và tinh tế của người thầy sẽ trở thành tấm gương cho học sinh noi theo. Khi người thầy gieo bằng sự tử tế, yêu thương, thì sẽ gặt hái được những hành vi đẹp, những trái tim nhân hậu từ học sinh thân yêu của mình.

 

 

 

 

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

 

1. KẾT LUẬN ĐỀ TÀI

Đề tài “Một số giải pháp giúp học sinh rèn luyện hành vi tích cực và phát triển phẩm chất đạo đức” không chỉ góp phần giải quyết những biểu hiện hành vi chưa đúng của học sinh lớp 5 mà còn hướng đến mục tiêu xây dựng một môi trường lớp học thân thiện, tích cực và nhân văn. Việc giáo dục học sinh không dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức, mà còn là quá trình định hướng nhân cách, nuôi dưỡng những giá trị sống tốt đẹp, hình thành thói quen ứng xử văn minh, đạo đức và trách nhiệm – những yếu tố nền tảng để các em trở thành công dân tốt trong tương lai.

Đề tài đã tập trung xây dựng và thực hiện bốn giải pháp cụ thể, bao gồm: thiết lập hồ sơ hành vi cá nhân cho từng học sinh; xây dựng “Góc lớp tích cực”; tổ chức hoạt động trải nghiệm “Một ngày sống đẹp”; và kết nối ba môi trường giáo dục “Gia đình – Nhà trường – Học sinh”. Các giải pháp đều hướng đến việc tạo dựng môi trường học tập an toàn, khơi gợi nội lực và giúp học sinh từng bước tự điều chỉnh hành vi theo hướng tích cực. Qua quá trình áp dụng trong học kỳ I, lớp học có chuyển biến rõ rệt, học sinh tiến bộ toàn diện về hành vi và đạo đức, phụ huynh đồng hành tích cực hơn, mối quan hệ giữa các thành viên trong lớp trở nên gần gũi, yêu thương và gắn bó hơn trước.

Từ thực tiễn công tác chủ nhiệm lớp 5 và những kết quả đạt được, tôi càng thấm thía rằng: giáo dục hành vi và phẩm chất đạo đức cho học sinh không thể thành công nếu thiếu sự kiên nhẫn, sự bao dung và một trái tim thật sự yêu thương. Tôi tin rằng, khi giáo viên chủ nhiệm có tâm, có tầm và biết cách tạo ra môi trường giáo dục tích cực, mỗi học sinh dù cá tính, dù khó uốn nắn đến đâu cũng sẽ thay đổi. Tôi hy vọng rằng những giải pháp chia sẻ trong đề tài này sẽ góp phần làm phong phú thêm hành lang kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp tiểu học và có thể được vận dụng linh hoạt, sáng tạo ở các lớp học khác, vì một thế hệ học sinh biết sống tử tế, biết yêu thương và biết tự hoàn thiện mình mỗi ngày.

2. KIẾN NGHỊ

Để việc giáo dục hành vi tích cực và rèn luyện phẩm chất đạo đức cho học sinh lớp 5 nói riêng, học sinh tiểu học nói chung đạt hiệu quả bền vững và lan tỏa sâu rộng, tôi xin mạnh dạn đề xuất một số kiến nghị sau:

1. Đối với nhà trường:

– Tăng cường tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn theo hướng chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về công tác chủ nhiệm lớp, đặc biệt là các phương pháp giáo dục hành vi, quản lý lớp học tích cực và xử lý tình huống sư phạm hiệu quả.

– Tạo điều kiện để giáo viên chủ nhiệm có thời gian đầu tư cho hoạt động giáo dục đạo đức học sinh như: xây dựng góc lớp tích cực, thiết kế hoạt động trải nghiệm, ghi nhận hành vi tiến bộ của học sinh…

– Phối hợp chặt chẽ giữa Ban giám hiệu và giáo viên chủ nhiệm trong công tác đánh giá rèn luyện đạo đức, lồng ghép các tiêu chí hành vi tích cực vào thi đua lớp học, nhằm động viên kịp thời những tập thể lớp thực hiện tốt.

2. Đối với phụ huynh học sinh:

– Tăng cường kết nối với giáo viên chủ nhiệm để theo dõi và đồng hành cùng con trong hành trình trưởng thành, không phó mặc hoàn toàn việc giáo dục đạo đức cho nhà trường.

– Chủ động lắng nghe, chia sẻ cảm xúc cùng con mỗi ngày để con cảm thấy được yêu thương, được chấp nhận và được hướng dẫn nhẹ nhàng trong những lúc mắc sai lầm.

– Đồng thuận với giáo viên trong việc sử dụng các biện pháp khích lệ hành vi tích cực, cùng phối hợp khen thưởng, hỗ trợ con rèn luyện ý thức và thái độ đúng đắn khi ở nhà.

Những kiến nghị trên xuất phát từ thực tiễn lớp học, với mong muốn góp phần nhỏ vào việc xây dựng môi trường giáo dục nhân văn, tích cực – nơi mỗi học sinh đều được nuôi dưỡng bằng lòng tin, sự khích lệ và yêu thương.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, tạo điều kiện của Ban giám hiệu, đồng nghiệp và quý phụ huynh để tôi có cơ hội triển khai và hoàn thành đề tài này một cách trọn vẹn.

 

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO

 

Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể, Ban hành theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình giáo dục môn Đạo đức – cấp Tiểu học, ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT.

Trần Thị Tuyết (2021), Một số giải pháp giáo dục hành vi tích cực cho học sinh tiểu học, Tạp chí Giáo dục & Xã hội, số 126, tr. 35–37.

Nguyễn Thị Mai Hoa (2022), Giáo viên chủ nhiệm với vai trò xây dựng lớp học thân thiện, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.

Lê Ngọc Bích (2020), Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh tiểu học, Tạp chí Khoa học Giáo dục, Viện KHGD Việt Nam.

Phạm Văn Quý (2023), Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở tiểu học – Lý luận và thực tiễn, NXB Giáo dục Việt Nam.

Tài liệu bồi dưỡng giáo viên tiểu học – Mô đun 4: Giáo dục phẩm chất, năng lực học sinh theo chương trình GDPT 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Một số tư liệu thu thập từ quá trình thực tiễn giảng dạy và chủ nhiệm lớp tại đơn vị công tác.

 

BẤM VÀO ĐÂY XEM THÊM CÁC SÁNG KIẾN MỚI KHÁC:

Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực để nâng cao nề nếp cho học sinh lớp 1

Ứng dụng công nghệ thông tin để dạy học môn Lịch sử lớp 5, giúp học sinh tích cực học tập và yêu thích môn học

Ứng dụng mô hình toán học để phát triển kỹ năng giải toán cho học sinh lớp 4

Mọi chi tiết xin liên hệ: 

- Điện thoại Holine: 0847355079

- Zalo (không kết bạn): 0942137445

- Gmail: bienphapgiaoduc@gmail.com

Đây là Sáng kiến mới 100%, do thầy Lê Hồng Minh thiết kế nhằm hỗ trợ miễn phí cho giáo viên phục vụ công việc dạy học và được đăng tải độc quyền trên website bienphap.vn. Thầy nghiêm cấm tất cả mọi người không được phép chia sẻ lại hoặc buôn bán trên tất cả các trang mạng xã hội dưới bất cứ hình thức nào!