Một số giải pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1.

I. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài:

Chữ viết là công cụ quan trọng bậc nhất trong quá trình học tập và giao tiếp. Đối với học sinh lớp 1 – độ tuổi bắt đầu bước vào cánh cửa học đường, chữ viết không chỉ đơn thuần là phương tiện ghi chép mà còn góp phần rèn luyện tư duy, hình thành thói quen làm việc khoa học, cẩn thận, kiên trì và ngăn nắp. Việc học viết đúng, viết đẹp còn giúp học sinh phát triển khả năng thẩm mỹ, nâng cao sự tự tin trong học tập và giao tiếp. Vì vậy, rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 chính là đặt nền móng quan trọng cho cả quá trình học tập sau này.

Thực tiễn giảng dạy hiện nay cho thấy chất lượng chữ viết của học sinh lớp 1 vẫn còn nhiều hạn chế. Một số em viết chậm, sai nét cơ bản, viết không đều, sai độ cao – độ rộng của con chữ, chưa biết cách nối nét hoặc viết nét rời không rõ ràng. Nhiều em chưa biết cách cầm bút đúng, ngồi chưa đúng tư thế, dẫn đến nhanh mỏi tay, thiếu kiên nhẫn, dễ chán nản trong giờ Tập viết. Nguyên nhân có thể xuất phát từ nhiều phía: học sinh còn nhỏ, khả năng điều khiển vận động tinh chưa phát triển hoàn thiện; phương pháp hướng dẫn của giáo viên còn thiếu linh hoạt; sự hỗ trợ từ phía phụ huynh đôi khi chưa phù hợp hoặc thiếu nhất quán. Tất cả những điều đó đã ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập của học sinh và làm giảm hứng thú của các em đối với việc luyện chữ.

Trường Tiểu học nơi tôi đang công tác luôn chú trọng đến việc rèn chữ viết cho học sinh, xem đây là một nhiệm vụ quan trọng ngay từ đầu năm học. Giáo viên lớp 1 được tạo điều kiện tập huấn chuyên môn, sử dụng vở luyện viết chuẩn, bảng con, đồ dùng hỗ trợ đầy đủ. Bên cạnh đó, nhà trường cũng tổ chức các hoạt động như thi “Viết chữ đẹp”, “Trang vở sạch – chữ đẹp” để động viên học sinh luyện viết. Tuy nhiên, quá trình triển khai cũng gặp không ít khó khăn, nhất là với những học sinh yếu, thiếu sự kèm cặp của phụ huynh, hoặc học sinh tiếp thu chậm. Vì vậy, giáo viên lớp 1 cần có sự chủ động trong việc tìm kiếm các giải pháp phù hợp, linh hoạt và hiệu quả, từ đó giúp học sinh tiến bộ một cách vững chắc, lâu dài.

Từ những quan sát và trải nghiệm thực tế giảng dạy, tôi nhận thức sâu sắc rằng: việc rèn chữ cho học sinh lớp 1 không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là trách nhiệm, là tâm huyết của người giáo viên chủ nhiệm. Nếu không đặt nền móng vững chắc từ lớp 1 thì những năm học sau, việc điều chỉnh, uốn nắn sẽ khó khăn và mất nhiều thời gian hơn. Chính vì vậy, tôi luôn trăn trở, suy nghĩ, thử nghiệm và đúc rút ra một số giải pháp có tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế lớp học. Xuất phát từ nhận thức đó, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số giải pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1” với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng rèn chữ nói riêng, chất lượng giáo dục toàn diện nói chung trong nhà trường.

 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:

Đề tài “Một số giải pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1” được thực hiện nhằm hướng đến các mục tiêu cụ thể sau:

Xác định rõ vai trò và tầm quan trọng của việc rèn chữ viết trong chương trình lớp 1, từ đó nâng cao nhận thức của giáo viên, học sinh và phụ huynh về việc luyện viết đúng – viết đẹp ngay từ đầu cấp tiểu học.

Khảo sát, phân tích thực trạng chữ viết của học sinh lớp 1 trong quá trình giảng dạy thực tế, chỉ ra những tồn tại, nguyên nhân và khó khăn thường gặp trong quá trình rèn chữ cho học sinh.

Đề xuất và áp dụng một số giải pháp cụ thể, thiết thực và hiệu quả nhằm giúp học sinh lớp 1 rèn luyện kỹ năng viết chữ đúng mẫu, đều nét, rõ ràng, phù hợp với năng lực cá nhân và tiến trình phát triển tâm – sinh lý lứa tuổi.

Góp phần cải thiện chất lượng chữ viết của học sinh lớp 1, từng bước hình thành thói quen học tập nghiêm túc, tỉ mỉ, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường.

Chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp và phụ huynh học sinh, tạo sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình – nhà trường trong việc hỗ trợ học sinh luyện viết, đặc biệt là với những học sinh viết chậm, viết chưa đúng chuẩn.

3. Đối tượng nghiên cứu:

 Học sinh lớp 1 trường Tiểu học YangReh, huyện Krông Bông, tỉnh Dăk Lăk.

4. Giới hạn của đề tài:

- Nghiên cứu qua nhiều năm liên tục trực tiếp giảng dạy lớp 1.

          - Nghiên cứu qua các tài liệu:

 * Thông qua các tiết chuyên đề môn Tiếng Việt, sự trao đổi với đồng nghiệp, phụ huynh HS và kinh nghiệm của bản thân trong nhiều năm qua.

5. Phương pháp nghiên cứu:

5.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết

          Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã nghiên cứu các tài liệu tham khảo, các công trình nghiên cứu của nhiều nhà khoa học có những vấn đề liên quan được đặt ra trong đề tài của mình.

5.2. Phương pháp thực nghiệm:

          Để đánh giá tính khả thi của những biện pháp được đề cập trong đề tài, tôi đã thực hiện nghiên cứu rất kĩ tình hình HS qua từng thời điểm của năm học (có ghi chép cụ thể trong 1 cuốn sổ riêng). Từ đó, rút ra một số kết luận ban đầu về những điểm tích cực, điểm còn hạn chế của các biện pháp đó và có những điều chỉnh phù hợp.

II. PHẦN NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận

Chữ viết là một trong những phương tiện quan trọng nhất của ngôn ngữ viết, giúp con người ghi lại và truyền đạt tư tưởng, tình cảm, thông tin trong đời sống hằng ngày. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, chữ viết không chỉ là công cụ học tập mà còn là một nội dung giáo dục phẩm chất, góp phần hình thành nhân cách học sinh. Đặc biệt, ở lớp 1 – năm học đầu tiên của cấp Tiểu học – việc rèn chữ viết có ý nghĩa rất quan trọng. Đây là thời điểm học sinh bắt đầu làm quen với con chữ, làm quen với cách trình bày vở sạch, cách ngồi học, cách cầm bút, tư thế viết,... Những kỹ năng ban đầu này nếu được rèn luyện bài bản và đúng phương pháp sẽ giúp học sinh phát triển năng lực học tập toàn diện.

Theo tài liệu hướng dẫn giảng dạy môn Tiếng Việt lớp 1 và các chuyên đề về phương pháp dạy học môn Tập viết, việc rèn chữ viết cho học sinh cần được tiến hành một cách khoa học, tuần tự, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và mức độ phát triển vận động tinh của học sinh lớp 1. Ngoài ra, môi trường học tập thân thiện, sự hỗ trợ từ gia đình và sự kiên trì của giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển kỹ năng viết chữ đẹp ở học sinh.

2. Cơ sở thực tiễn

Qua thực tế giảng dạy tại lớp 1, tôi nhận thấy việc rèn chữ viết cho học sinh tuy được chú trọng nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Một số học sinh viết chữ chưa đúng mẫu, nét chữ không đều, sai cấu trúc chữ, hoặc viết rất chậm. Bên cạnh đó, nhiều em chưa biết cách cầm bút, ngồi viết chưa đúng tư thế, dễ mỏi tay và thiếu kiên trì trong quá trình luyện tập. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng học tập các môn học khác và làm giảm sự tự tin của học sinh trong các hoạt động học đường.

Ngoài ra, sự phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh chưa thực sự hiệu quả. Một số phụ huynh chưa quan tâm đúng mức hoặc kèm con luyện viết chưa đúng phương pháp, dẫn đến việc hình thành những thói quen xấu trong viết chữ của học sinh. Trong khi đó, giáo viên lớp 1 thường phải bao quát nhiều nội dung dạy học, nếu không có giải pháp phù hợp và sát sao thì rất khó để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh một cách đồng đều.

Từ những vấn đề thực tiễn nêu trên, tôi nhận thấy cần thiết phải nghiên cứu, áp dụng những giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm rèn luyện chữ viết cho học sinh lớp 1 một cách hiệu quả, giúp các em hình thành nền tảng vững chắc cho quá trình học tập sau này.

3. Nội dung và hình thức của giải pháp:

3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp

Các biện pháp được đưa ra và áp dụng giúp cải thiện được thực trạng viết chưa đẹp, chưa chuẩn của học sinh lớp 1.

3.2 Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp:Để nâng cao phong trào vở sạch chữ đẹp, chất lượng học tập của học sinh tôi áp dụng một số biện pháp như sau :

- Tiến hành khảo sát thực tế.

- Thực hiện tốt nề nếp học tập, kĩ thuật viết, tư thế cầm bút.

- Xây dựng phong trào vở sạch, chữ đẹp.

- Luyện viết các nét cơ bản,chữ thường, chữ hoa.

- Phương pháp kể chuyện nêu gương.

-Tuyên dương khen thưởng kịp thời khi học sinh có tiến bộ.

3.3 Cách thức thực hiện biện pháp:

Nội dung 1: Tiến hành khảo sát

          Ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành kiểm tra chất lượng chữ viết của học sinh lớp 1D Trường Tiểu học Yang Reh.

 Tôi thu được kết quả như sau :

Lớp	Sĩ số	Các nét cơ bản
		Đạt	Tỉ lệ	Chưa đạt	Tỉ lệ
1D	32	8	25%	24	75 %

Qua khảo sát tôi thấy tỉ lệ bài viết chưa đạt chiếm phần lớn. Hầu hết các em đều biết viết đứng nét thẳng và nét ngang. Tuy nhiên phần lớn các em chưa xác định điểm đặt bút, điểm dừng bút nên khi viết nét móc, nét móc xuôi, móc ngược thường nhọn, gãy nét, nét móc hai đầu quá rộng hoặc quá hẹp. HS chưa nắm được kĩ thuật viết, đâu là dòng kẻ, cách đặt bút và điểm kết thúc bút. Vì vậy để nâng cao chất lượng chữ viết thì GV cần hướng dẫn tỉ mỉ khi viết.

Nội dung 2: Thực hiện tốt nề nếp học tập, tư thế cầm bút.

* Các quy định về nề nếp học tập:

- Tôi hướng dẫn học sinh làm quen với các kí hiệu ghi lên góc trên bảng như:

+ Kí hiệu ngồi đúng tư thế, kí hiệu tập trung lên bảng, kí hiệu giữ im lặng.

+ Kí hiệu để học sinh lấy bảng, cất bảng, kí hiệu V : học sinh lấy vở.

 * Giới thiệu đồ dùng :

 - Chọn bảng con không quá nhỏ và có độ bám phấn để các em dễ viết.

          - Chọn bút chì có ruột không quá cứng, loại mềm để các em viết không bị gẫy, mỗi em đều chuẩn bị gọt bút chì, tẩy để hỗ trợ các em khi viết.

 - Chọn vở loại 5 ô li giúp các em dễ xác định ô li và dòng kẻ.

Hướng dẫn học sinh thực hiện tốt nề nếp nhằm đảm bảo tính kỷ luật, giúp học sinh chú ý hơn khi cô hướng dẫn viết. Đầu năm học là lúc học sinh lớp 1 viết bút chì, tôi đã hướng dẫn học sinh chuốt bút chì sao cho đầu bút chì không quá nhọn vì khi di chuyển bút trên giấy khó, dễ gãy ngòi và xước giấy, nét chữ bị mỏng cũng không để đầu bút quá to làm nét chữ bị lớn không đẹp, vở sẽ bị dơ. Tôi cũng hướng dẫn cách dùng tẩy để bôi chữ sai sao cho nhẹ nhàng và không làm dơ tập, rách giấy. Để học sinh lớp tôi có định hướng đúng về chữ viết đẹp - vở sạch thì trước khi dạy viết, tôi đã giới thiệu cho các em xem vài quyển vở mẫu của các anh chị học sinh năm trước từ đó khơi gợi ở các em động lực, niềm say mê rèn chữ viết.

* Tư thế ngồi viết:

 Ngay từ khi vào lớp ở tuần đầu tôi hướng dẫn học sinh rất kĩ về tư thế ngồi viết một cách thoải mái nhất, không gò bó, hai tay phải đặt đúng điểm tựa quy định .Tuyệt đối không quỳ, nằm, ngồi viết tùy tiện. Khoảng cách từ mắt đến tầm 25cm đến 30cm là vừa, không được nhìn quá gần vở vì thiếu ánh sáng sẽ dẫn đến cận thị.

          + Cột sống lưng luôn ở tư thế thẳng đứng, vuông góc với mặt ghế ngồi.

+ Hai chân thoải mái, không để chân co, chân duỗi khiến cột sống phải lệch vẹo và chữ viết sẽ xiên lệch theo.

+ Tay trái để xuôi theo chiều ngồi, giữ lấy mép vở cho khỏi xô lệch , đồng thời làm điểm tựa cho trọng lượng nửa người bên trái.

*Cách cầm bút:

Cầm bút bằng 3 ngón tay của bàn tay phải: ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa. Đầu ngón trỏ đặt trên thân bút (cách đầu ngòi bút chừng 2,5cm.), đầu ngón cái giữ bên trái thân bút; đầu ngón giữa tựa vào bên phải thân bút. Khi viết 3 ngón tay này giữ bút, điều khiển bút dịch chuyển. Ngoài ra cần sự phối hợp của cổ tay, cánh tay, khuỷu tay. Không để ngửa bàn tay quá, tạo nên trọng lượng tì xuống lưng của hai ngón tay út và áp út . Ngược lại không úp quá nghiêng bàn tay về bên trái .

Cầm bút xuôi theo chiều ngồi. Góc độ bút đặt so với mặt giấy khoảng 450 . Tuyệt đối không cầm bút dựng đứng 900. Đưa bút từ trái qua phải từ trên xuống dưới các nét đưa lên hoặc đưa sang ngang phải thật nhẹ tay, không ấn mạnh đầu bút vào mặt giấy.

              Nội dung 3: Xây dựng phong trào vở sạch, chữ đẹp

 - Tuyên truyền học sinh tầm quan trọng của rèn chữ- giữ vở, phong trào vở sạch chữ đẹp, hướng dẫn các em các tiêu chuẩn cần phấn đấu để đạt danh hiệu “Vở sạch- chữ đẹp”.

 - Có thể cho các em xem một số bài viết của các anh chị ở các lớp trên đã đạt giải cao trong các kỳ thi “Viết chữ đẹp” cấp trường.

          - Cần thường xuyên khảo sát phân loại học sinh ngay từ đầu năm để có định hướng kèm cặp những học sinh còn viết chữ chưa đẹp.

 - Đối với học sinh có năng khiếu và chữ viết khá đẹp, giáo viên phải có định hướng từ đầu và phải luôn chú ý theo dõi, kèm cặp nhắc nhở để học sinh luôn ghi nhớ, cố gắng thường xuyên bởi vì hơn ai hết giáo viên là người trực tiếp dạy dỗ, quan tâm học sinh hàng ngày nên có điều kiện uốn nắn, khắc phục kịp thời.

Nội dung 4: Luyện viết các nét cơ bản,chữ thường, chữ hoa

- Tuần 1: Các nét cơ bản.        

    -Từ tuần 2 trở đi bắt đầu học các âm, và bước đầu làm quen các chữ hoa. Ở giai đoạn này yêu cầu các em phải nhớ nhanh viết đúng và chính xác các nét cơ bản: Bao gồm các nét ngang, nét thẳng, nét cong hở trái, nét cong hở phải, nét cong kín, nét móc xuôi, nét móc ngược, nét móc hai đầu, nét thắt, nét khuyết trên và nét khuyết dưới. Tôi giúp các em xác định ô li, dòng kẻ trong bảng con cũng như trong vở ô li.

Hướng dẫn các em điểm đặt bút là điểm bắt đầu viết một nét trong chữ cái, tuỳ vào từng chữ mà điểm đặt bút có thể nằm trên đường kẻ ngang hoặc không nằm trên đường kẻ ngang. Điểm dừng bút là vị trí kết thúc của nét chữ trong một chữ cái.

 Luyện viết chữ thường

* Một số biện pháp khi dạy học sinh viết chữ thường

- Để chữ viết không bị rời rạc, đứt nét giáo viên phải nhấn mạnh hơn chỗ nét nối, nhất là chỗ rê bút, từ điểm dừng bút của con chữ vừa viết, rê bút lên viết liền mạch đến đâu mới được nhấc bút.

+ Viết liền mạch: Là thao tác đưa ngòi bút liên tục từ điểm dừng bút của nét đứng trước tới điểm đặt bút của nét đứng sau.

Cần giúp học sinh kĩ thuật viết liền mạch, đưa đều tay. Khi viết đẹp cần rèn cho học sinh về khoảng cách chữ là 1 ô đơn vị chữ, khoảng cách các con chữ thay đổi theo từng nét chữ khoảng từ ½ đến ¾ ô đơn vị.

Tôi lập kế hoạch mỗi tuần rèn viết một nhóm chữ. Rèn viết đúng nhóm chữ này thì mới chuyển sang nhóm chữ khác. Chữ thường cũng được chia theo nhóm chữ giúp học sinh ghi nhớ nhanh các chữ có các nét cơ bản giống nhau.

Giáo viên cần phân loại chữ viết theo nhóm giúp học sinh nắm vững hình dáng, cấu tạo, quá trình viết chữ cái, so sánh được cách viết các con chữ, tìm ra điểm giống nhau và khác nhau, độ cao. Từ đó học sinh nắm chắc cách viết và các em sẽ viết được chuẩn hơn

Nhóm 1: Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét cong:

Nhóm 2: Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét cong phối hợp với nét móc (hoặc nét thẳng):

Nhóm 3: Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét móc:

Nhóm 4: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét khuyết (hoặc nét cong phối hợp với nét móc):

.

Nhóm 5: Nhóm chữ cái có nét móc phối hợp với nét thắt:

Về cơ bản, cách sắp xếp này cũng theo sát các nhóm bài luyện tập viết trong vở.

Nhóm 1: Nhóm các chữ có nét cong: Đối nhóm chữ này, chúng ta cứ nghĩ là đơn giản nhưng thực tế hầu hết học sinh viết chưa đúng từ chữ “ o” như chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ không đều, đầu to, đầu bé.

Nhóm 3: Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét móc: Với nhóm chữ này, học sinh hay mắc lỗi, viết chưa đúng nét nối giữa các nét, nét móc thường bị đổ nghiêng, khi hất lên thường choãi chân ra nên không đúng. Nhiều em còn chưa xác định đúng điểm đặt bút, điểm dừng bút.

 Để khắc phục nhược điểm trên, ngay từ nét bút đầu tiên, tôi đặt trọng tâm rèn luyện học sinh viết nét móc ngược, móc hai đầu thật đúng, thật ngay ngắn trước khi ghép các nét tạo thành chữ. Khi ghép chữ, tôi luôn chú ý minh họa rõ nét điểm đặt bút, điểm dừng bút của mỗi nét để chữ viết cân đối, đẹp.

Nhóm 4:Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét khuyết (hoặc nét cong phối hợp với nét móc

Ở nhóm chữ này, học sinh viết chưa đúng điểm giao nhau của nét và chữ viết còn cong vẹo. Để giúp học sinh viết đúng điểm giao nhau của các nét khuyết, tôi cho học sinh xác định rõ ràng điểm giao nhau của nét khuyết bằng 1 dấu chấm nhỏ tại vị trí cắt nhau giữa đường kẻ ngang thứ 3 với đường kẻ dọc. Sau đó, rèn học sinh thói quen luôn đưa bút từ điểm bắt đầu qua đúng điểm chấm rồi mới đưa bút lên tiếp để viết nét khuyết trên.

Đối với nhóm chữ này tôi lấy chữ  làm chữ trọng tâm rèn viết để làm cơ sở cho các chữ còn lại trong nhóm.

Lưu ý:

- Chữ  thêm nét tạo thành chữ .

- Chữ  gồm 2 nét: nét khuyết trên và nét móc hai đầu.

- Chữ  gồm nét khuyết trên và nét xoắn.

- Chữ  gồm 2 nét: nét cong kín và nét khuyết dưới.

- Chữ  gồm 3 nét: nét xiên, nét móc ngược và nét khuyết dưới.

Nhóm 5: Nhóm chữ cái có nét cơ bản là nét cong phối hợp với nét móc (hoặc nét thẳng)

 Đây là nhóm gồm các nét cong khó viết. Ở nhóm này học sinh hay xác định chưa đúng vị trí đặt bút, dừng bút, phần thân con chữ thường phình ra. Do vậy, giáo viên cần hướng dẫn các em viết nét cong đúng, đẹp, mềm mại. Đối với nhóm chữ này, tôi lấy chữ c và chữ s làm chữ trọng tâm rèn viết cho các chữ khác.

Trên đây là toàn bộ sáng kiến dạy học sinh viết theo từng nhóm chữ đồng dạng, trong quá trình nghiên cứu, xây dựng và áp dụng tôi thấy việc chia nhóm như vậy sẽ giúp học sinh so sánh được cách viết các chữ, tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau. Từ đó, học sinh nắm chắc được cách viết và các em sẽ viết được chuẩn hơn, đẹp hơn.

Luyện viết chữ hoa

Để HS viết đúng, viết đẹp tôi sử dụng phần mền viết chữ để giúp học sinh quan sát và so sánh, nhận biết cách viết tốt hơn, nhằm cho học sinh thấy được cấu tạo các con chữ, điểm đặt bút, dừng bút cũng như quy trình viết chữ hoa một cách rõ nét hơn. Khi dạy và minh họa bằng các học liệu này tôi nhận thấy tiết học rất sinh động, gây được chú ý và hứng thú học tập cho học sinh làm cho các em không còn cảm thấy mệt mỏi, nặng nề khi học môn tập viết và các em viết chữ hoa cũng đúng mẫu hơn. Đối với Sách kết nối tri thức và cuộc sống, các em làm quen và học viết chữ hoa ngay từ tuần 9. Chữ hoa mẫu hiện hành là chữ hoa đẹp nhưng lại rất khó viết.Việc viết hoa cần tuân theo những quy tắc hiện hành: Mỗi chữ cái viết hoa thường có những nét cong, nét lượn, tạo dáng thẩm mĩ của chữ cái, đảm bảo cách viết liền nét và hạn chế số lần nhấc bút.

Chia nhóm chữ hoa được dựa trên đặc điểm cấu tạo của từng chữ. Vì vậy cơ sở chia nhóm chữ hoa là: Các chữ có nét bắt đầu giống nhau được xếp cùng nhóm. Chữ dễ viết được hướng dẫn trước, làm cơ sở học viết chữ khó hơn cùng nhóm. Để học sinh ghi nhớ được cấu tạo từng chữ hoa và viết đúng thì giáo viên không nên giảng giải, thuyết trình một cách đơn điệu. Giáo viên cần gợi ý học sinh quan sát mẫu chữ để nhận biết, so sánh. Để có thể viết đẹp các mẫu chữ viết hoa này, trước hết cần phân loại chúng thành các nhóm có sự tương đồng giữa các nét và cách viết sau đó tiến hành dạy học sinh luyện tập 5 nhóm như sau:

NHÓM 1: U, Ư, Y, X

Nhóm chữ này là những nét móc 2 đầu. Riêng 3 chữ cái X sử dụng các nét biến điệu. Vì nét móc 2 đầu phức tạp hơn 1 đầu, các em cần tập trung rê bút sao cho mềm mại hơn.

Các chữ trong nhóm 6 được bắt đầu bằng nét móc hai đầu cách điệu. Riêng chữ X, viết nét cong đầu nối liền với nét khuyết dưới và nét khuyết trên sao cho 2 nét khuyết này bằng nhau, cuối cùng là một nét cong giống và đối xứng với nét cong đầu tiên. Do vậy, tôi xác định trọng tâm rèn viết là chữ U.

NHÓM 2: A, Ă, Â, N, M

Trọng tâm cách viết chữ hoa cơ bản của nhóm số 2 là ở nét móc ngược (đầu và cuối chữ). Có 2 chữ cái biến điệu là N và M. Chú ý nét viết nét 1 là đưa từ dưới lên, độ nghiêng, lượn của nét móc cần vừa phải.

Để viết đúng, đẹp nhóm chữ này, tôi lấy chữ A làm cơ sở để luyện viết các chữ còn lại. Chữ A cao 2,5 đơn vị, rộng 2 đơn vị (không kể nét móc), chữ N, M rộng 3 đơn vị.

NHÓM 3: C, G, E, Ê, T, S, L

Những chữ ở nhóm 3 tập trung vào các nét cong. Chúng có nhiều biến điệu khác nhau theo từng chữ cái. HS cần nắm vững cách điều khiển ngòi bút để tạo được những đường cong thật mềm mại. Nhóm này khá khó viết, cần phải luyện tập thật chăm chỉ.

 

Đây là nhóm chữ tương đối khó viết đối với học sinh lớp 1. Các chữ trong nhóm hầu hết đều cao 2,5 ô li; rộng 2 ô li (không kể các nét móc). Để viết đẹp nhóm chữ này, tôi lấy chữ C làm cơ sở để luyện viết các chữ còn lại.

 NHÓM 4: P, R, B, D, Đ, I, K, H, V

Cách viết chữ hoa cho nhóm chữ số 4 tập trung vào các nét biến điệu. Trong mỗi chữ cái đều có sự kết hợp của nhiều nét cơ bản. Ví dụ cách viết chữ H (gồm 3 nét cơ bản).

Nét 1 gồm 2 nét cơ bản: cong trái và lượn ngang.

Nét 2 gồm 3 nét cơ bản: khuyết ngược, khuyết xuôi và móc ngược phải.

Nét 3 là nét thẳng đứng (nằm ở giữa đoạn nối của hai nét khuyết)

Nhận xét: cả 4 chữ trong nhóm đều cao 2,5 ô li, rộng 2 đơn vị ( không kể các nét móc). Ở nhóm này tôi lấy chữ P làm cơ sở để luyện viết các chữ còn lại.

 Đối với các con chữ trong nhóm 4 đều có nét bắt đầu giống nhau. Do vậy GV lấy chữ  là cơ sở để viết các chữ cái tiếp theo. Trọng tâm rèn chữ của nhóm này nên bắt đầu luyện tập bằng nét thẳng đứng sau đó mới chuyển sang viết nét móc ngược trái có biến điệu.

NHÓM 5: O, Ô, Ơ, Q,

          Các chữ cái ở nhóm này thường gồm 1 hoặc 2 nét. Tuy nhiên, chúng khá liền mạch và đòi hỏi sự linh hoạt của ngòi bút theo nhiều hướng. Nắm vững cách viết chữ hoa cơ bản của chữ O, HS sẽ dễ dàng viết các chữ còn lại trong nhóm. Điều quan trọng là phải chú ý tạo được nét bút liền mạch, mềm mại và cân đối đúng mẫu.

          Phương pháp dạy trực quan và khoa học nhất là chia chữ cái theo từng nhóm. Như vậy HS sẽ dễ hình dung và không bị bỡ ngỡ khi gặp các chữ cái riêng lẻ. Viết chữ hoa đẹp là nền tảng để HS có thể thử sức trong các cuộc thi chữ đẹp sau này. Mong rằng cách viết chữ hoa cơ bản trên đây sẽ giúp HS viết được chữ hoa đẹp và dễ hơn.

Tôi chọn chữ O là cơ sở để luyện viết các chữ Ô, Ơ, Q.

Nội dung 5: Sử dụng phương pháp kể chuyện nêu gương

Khi dạy tập viết cho học sinh, điều quan trọng là phải gây được hứng thú, làm cho học sinh yêu thích rèn viết chữ đẹp từ đó các em say mê và quyết tâm rèn chữ cho đẹp. Tôi đã nêu những gương sáng về rèn chữ viết, kể, xem những tư liệu, câu chuyện về rèn chữ, tấm gương hiếu học như: Cao Bá Quát, Nguyễn Ngọc Kí .Nêu những gương người thật việc thật, ví dụ: Em A chữ viết đẹp nhất trường, các em hãy quan sát chữ viết của bạn và học tập. Đồng thời động viên các em nếu cố gắng, kiên trì rèn luyện thì chữ viết của các em cũng đạt được như vậy thậm chí có thể đẹp hơn. Khi đã  gây được hứng thú cho học sinh, lúc đó các em rất thích rèn viết chữ đẹp. Lúc này tôi sẽ cung cấp các bài tập để rèn kĩ năng viết.

       Nội dung 6: Tuyên dương khen thưởng kịp thời khi học sinh có tiến bộ.

Sau khi các em hoàn thành bài viết tôi cho học sinh tự đánh giá bài viết của mình và của bạn ngồi cùng bàn với nhau, tiếp đó tôi sẽ nhận xét, đánh giá bài của học sinh, tuyên dương những bài viết đúng, viết đẹp, có cố gắng bên cạnh đó động viên, khích lệ những học sinh viết chưa đẹp.

Học sinh lớp 1 rất thích được khen thưởng. Khi thầy cô nhận xét tích cực là nguồn động viên để các em tích cực rèn luyện hơn.Vì vậy giáo viên cần nhận xét khen ngợi kịp thời.Các bài viết đẹp cần tuyên dương trước lớp. Đối với học sinh viết chưa đẹp, viết chưa đúng giáo viên cần dành thời gian sửa lỗi.

Giáo viên thường xuyên kiểm tra vở viết của học sinh. Cuối tuần bầu chọn các tác phẩm vở sạch chữ đẹp nêu gương trước lớp.

 4. Kết quả đạt được

Qua thực tế một năm áp dụng sáng kiến vào thực tế giảng dạy và thăm dò ý kiến của học sinh, tôi nhận thấy các em không còn phải lo sợ khi viết bài mà ngược lại các em hứng thú, hăng say luyện tập và chất lượng chữ viết của HS được nâng cao rõ rệt. ( Kết quả khảo sát được đính kèm ở phụ lục 1, phụ lục 2 và phụ lục 3)

Kết quả khảo sát chữ viết giữa học kì 1:

Lớp	Sĩ số	Chữ viết
		Đạt	Tỉ lệ	Chưa đạt	Tỉ lệ
1D	32	20	62,5 %	12	37,5 %

Kết quả khảo sát chữ viết cuối học kì 1:

Lớp	Sĩ số	Chữ viết
		Đạt	Tỉ lệ	Chưa đạt	Tỉ lệ
1D	32	24	75 %	8	25 %

Kết quả khảo sát chữ viết giữa học kì 2:

Lớp	Sĩ số	Chữ viết
		Đạt	Tỉ lệ	Chưa đạt	Tỉ lệ
1D	32	27	84,37 %	5	15,63%

 Từ kết quả ba bảng số liệu và bài viết của học sinh tôi thấy:

+ Những em viết sai, viết không đúng mẫu đã giảm. Chữ viết của các em tương đối đều;

+ Các em viết đúng, đẹp tăng lên, chữ viết mềm mại, nét thanh đậm rõ ràng;

+ Một số em khi mới tập viết còn lúng túng, lo sợ nhưng từ khi các em học xong từng nhóm chữ viết, nắm được kĩ thuật viết các em hồ hởi, hứng thú hơn. HS trình bày vở rõ ràng, đẹp, khoa học cả trong vở Tiếng Việt, vở Toán và vở Tập Viết.

 + Các thầy cô giáo khi áp dụng sáng kiến này đều cảm thấy giờ hướng dẫn học sinh tập viết không còn nặng nề, khó khăn như trước nữa mà hứng thú, yêu thích giờ tập viết hơn.Với kết quả viết chữ của học sinh, phụ huynh rất phấn khởi, yên tâm và tin tưởng vào phương pháp luyện viết này. Đây là kết quả mà các em cố gắng rèn luyện trong một thời gian.

+ Những em viết sai, viết không đúng mẫu đã giảm. Chữ viết của các em tương đối đều;

+ Các em viết đúng, đẹp tăng lên, chữ viết mềm mại, nét thanh đậm rõ ràng;

+ Một số em khi mới tập viết còn lúng túng, lo sợ nhưng từ khi các em học xong từng nhóm chữ viết, nắm được kĩ thuật viết các em hồ hởi, hứng thú hơn. HS trình bày vở rõ ràng, đẹp, khoa học cả trong vở Tiếng Việt, vở Toán và vở Tập Viết.

 + Các thầy cô giáo khi áp dụng sáng kiến này đều cảm thấy giờ hướng dẫn học sinh tập viết không còn nặng nề, khó khăn như trước nữa mà hứng thú, yêu thích giờ tập viết hơn.Với kết quả viết chữ của học sinh, phụ huynh rất phấn khởi, yên tâm và tin tưởng vào phương pháp luyện viết này. Đây là kết quả mà các em cố gắng rèn luyện trong một thời gian.

III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

1.Kết luận:

Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 là một nhiệm vụ quan trọng, góp phần đặt nền móng cho việc hình thành phẩm chất học sinh tiểu học: chăm chỉ, cẩn thận, kiên trì và yêu cái đẹp. Từ thực tiễn giảng dạy, tôi nhận thấy rằng để giúp học sinh viết chữ đúng, đẹp, giáo viên cần kiên trì, linh hoạt, sáng tạo trong phương pháp, đồng thời tạo được sự phối hợp tích cực từ phía gia đình.

Qua quá trình thực hiện đề tài “Một số giải pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”, tôi đã mạnh dạn áp dụng các biện pháp cụ thể như: rèn tư thế ngồi và cách cầm bút đúng; luyện nét cơ bản một cách hệ thống; ứng dụng trò chơi học tập; phân loại và cá nhân hóa việc luyện viết; kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường và phụ huynh... Những giải pháp này đã đem lại hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện chữ viết cho học sinh lớp tôi phụ trách.

Đề tài không chỉ giúp nâng cao chất lượng rèn chữ, mà còn tạo động lực học tập, góp phần hình thành cho học sinh lớp 1 những thói quen học tập tích cực và kỹ năng học đường thiết yếu.

2. Kiến nghị

Để việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 đạt hiệu quả bền vững, tôi xin mạnh dạn đề xuất một số kiến nghị sau:

Đối với nhà trường:

Tăng cường tổ chức các buổi chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn về phương pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 1.

Trang bị đầy đủ đồ dùng học tập, đặc biệt là bảng con, vở luyện viết chuẩn, bút viết phù hợp với học sinh.

Duy trì và phát huy các phong trào “Vở sạch – chữ đẹp”, “Thi viết chữ đẹp” nhằm tạo động lực rèn luyện cho học sinh và giáo viên.

Đối với giáo viên lớp 1:

Cần kiên trì, linh hoạt và kiên nhẫn trong quá trình rèn chữ cho học sinh.

Thường xuyên quan sát, uốn nắn và động viên học sinh viết đúng, viết đẹp.

Chủ động phối hợp với phụ huynh để thống nhất cách luyện viết cho học sinh tại nhà.

Đối với phụ huynh học sinh:

Quan tâm đúng mức đến việc luyện viết của con em mình.

Dành thời gian hướng dẫn, nhắc nhở con rèn chữ tại nhà theo đúng phương pháp mà giáo viên hướng dẫn.

Không gây áp lực mà nên động viên, khuyến khích con luyện viết với tâm thế thoải mái, tích cực.

Tôi hy vọng rằng với sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường – giáo viên – phụ huynh, việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 sẽ ngày càng đạt được hiệu quả cao hơn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường.

Xem thêm: Ứng dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy trong dạy học lớp 4 ở Trường Tiểu học

Mọi chi tiết xin liên hệ: 

- Điện thoại Holine: 0847355079

- Zalo (không kết bạn): 0942137445

- Gmail: bienphapgiaoduc@gmail.com

Đây là Sáng kiến mới 100%, do thầy Lê Hồng Minh thiết kế nhằm hỗ trợ miễn phí cho giáo viên phục vụ công việc dạy học và được đăng tải độc quyền trên website bienphap.vn. Thầy nghiêm cấm tất cả mọi người không được phép chia sẻ lại hoặc buôn bán trên tất cả các trang mạng xã hội dưới bất cứ hình thức nào!