Vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực để dạy môn Khoa học lớp 5 theo hướng phát triển năng lực học sinh
Ngày đăng: 30/06/2025 08:45
Ngày đăng: 30/06/2025 08:45
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn biện pháp.
Ở tiểu học, mỗi môn học cung cấp cho học sinh một thể loại kiến thức nhất định, những kiến thức đó sẽ tạo nên một nền tảng kiến thức tổng hợp từ khoa học, công nghệ đến văn hoá xã hội. Tuy nhiên một thực tế khá buồn là đa số các em học sinh ở tiểu học nói chung và ở lớp 5 nói riêng thường chỉ chủ đạo vào 2 môn học cơ bản là Toán và Tiếng Việt. Do đó việc học tập các môn còn lại thường phụ thuộc vào cảm xúc mỗi em, nghĩa là thích bài nào, tiết nào thì học, còn không là đối phó qua loa, kể cả các gia đình phụ huynh ở nhà cũng thế, họ tập trung cho con em 2 môn học chính và xem như đó là thành công, hoặc ngoại lê là những em có thêm năng khiếu như Tiếng Anh, âm nhạc, mĩ thuật thì được đầu tư thêm chút ít, còn lại xem các môn khác chỉ mang tính chất học để biết.
Đối với môn Khoa học lớp 5 có một vai trò hết sức quan trọng đối với các em, đó là cung cấp những kiến thức cơ bản về khoa học tự nhiên, tìm hiểu môi trường tự nhiên xung quanh. Đặc biệt hơn, thông qua những kiến thức về khoa học tự nhiên đã học các em biết vận dụng sáng tạo vào cuộc sống hằng ngày, góp phần phát triển trí tuệ và ứng dụng đời thực. Ngoài ra môn học này còn góp phần phát triẻn các phẩm chất cơ bản trong quá trình học tập của các em như phẩm chất chăm chỉ, phẩm chất yêu nước, phẩm chất trách nhiệm,… Chính vì vậy nhiệm vụ của người giáo viên phải làm sao để có những phương pháp dạy học tích cực, thu hút các em, tạo cho các em tinh thần thoải mái học tập, tự giác chăm chỉ thì mới đạt được hiệu quả khi học môn học này.
Là một người giáo viên trực tiếp dạy lớp 5, tôi nắm được đặc điểm tâm sinh lí ở lứa tuổi này nên trong quá trình tiếp cận, tìm hiểu về chương trình, tôi luôn nghiên cứu và tổng hợp lại những phương pháp, những kĩ thuật dạy học tạo nên sự hứng thú, phấn khởi và tự giác từ các tài liệu chính thống như sách giáo viên, sách thiết kế, tài liệu bồi dưỡng thường xuyên các module cho giáo viên trên trang temis và những kinh nghiệm dạy học lâu năm từ các anh chị đồng nghiệp nên tôi đã xây dựng cho mình nhiều giải pháp hay, hấn dẫn và thu hút các em học tập chăm chỉ, tự chủ và tự học, qua đó các em đã năm bắt được tốt hơn về kiến thức môn học này đồng thời biết vận dụng một số vấn đề cơ bản vào cuộc sống.
Hôm nay, khi tham gia hội thi giáo viên giỏi, với mong muốn lan toả kinh nghiệm của bản thân cũng như muốn lắng nghe những ý kiến chia sẻ, đóng góp từ các thày cô giáo có kinh nghiệm nên tôi mạnh dạn đề xuất biện pháp: “Vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực để dạy môn Khoa học lớp 5 theo hướng phát triển năng lực học sinh” làm nội dung nghiên cứu.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
2.1. Thuận lợi
Ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm đến công tác dạy học của giáo viên nên khi bắt đầu nghiên cứu đề tài, tôi luôn nhận được sự động viên tinh thần, hướng dẫn về chuyên môn và tạo điều kiện về cơ sở vật chất, máy móc thiết bị để nghiên cứu và áp dụng hiệu quả của đề tài.
Nhiều giáo viên trong trường rất giỏi về chuyên môn, có thâm niên nghiệp vụ cao và một số giáo viên giỏi về công nghệ thông tin nên đã hỗ trợ tôi nghiên cứu cũng như áp dụng đề tài.
Phía các gia đình phụ huynh học sinh cũng rất ủng hộ nhà trường, ủng hộ giáo viên. Luôn lắng nghe, trao đổi với giáo viên để cùng nhắc nhở con em học tốt các môn, nhất là môn Khoa học chứ k chủ đạo 2 môn học chính.
Đối tượng các em học sinh đều ngoan, biết vâng lời thầy cô nên giáo viên rất dễ tiếp cận các em và tích cực tiếp nhận các các phương pháp dạy học theo phát triển phẩm chất năng lực của giáo viên.
2.1.2. Khó khăn
Nhưng bên cạnh những điều kiện thuận lợi đó thì quá trình nghiên cứu và áp dụng đề tài này tôi cũng gặp không ít khó khăn. Cụ thể:
- Chương trình phổ thông 2018 mới áp dụng ở lớp 5 nên còn rất nhiều bỡ ngỡ cho giáo viên, kinh ghiệm tổ chức dạy học theo hướng chuyển đổi số còn có nhiều thiếu sót.
- Kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin nâng cao của giáo viên còn hạn chế nên chưa khai thác hết các học liệu số cũng như tạo được nhiều trò chơi hiện đại để thu hút các em.
- Một số em chưa chăm học, thiếu tập trung và thiếu hợp tác trong tiết học nên việc áp dụng một số phương pháp dạy học mới trong một số tiết học chưa hoàn thhiện.
- Một số gia đình thiếu quan tâm đến việc học tập của con em, dẫn đến khi đến lớp các em thiếu tập trong trong học tập, thiếu hợp tác với thầy cô nên việc ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực trong tiết học đôi khi gặp trở ngại.
2.3 Khảo sát thực trạng
Để có cái nhìn tổng quát về tính khả thi trước khi thực hiện đề tài. Tôi đã khảo sát bằng hình thức đánh giá qua trao đổi, theo dõi hồ sơ học tập để xác định mức độ học môn này của các em đã đạt ở mức nào để từ đó tôi có cái nhìn tổng thể và xây dựng những phương pháp dạy học phù hợp nhằm giúp các em học tốt môn học này:
TSHS |
Hoàn thành tốt |
Hoàn thành |
Chưa hoàn thành |
|||
SL |
% |
SL |
% |
SL |
% |
|
35 |
11 |
31,4% |
16 |
45,7% |
8 |
22,9% |
Như vậy qua bảng khảo sát trên đã giúp tôi nhận thấy tỷ lệ học sinh chưa hoàn thành mon học này nẫy còn chiếm tỉ lệ khác cao. Vì thế việc thay đổi phương pháp dạy học nhằm giúp học sinh học tốt môn học này là việc cần phải làm ngay.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Nội dung thực hiện giải pháp:
Giải pháp 1: Xây dựng phong trào “Đôi bàn tay khéo” nhằm tăng cường trải nghiệm và phát triển các phẩm chất, năng lực học sinh.
………………………….
Giải pháp 2: Tăng cường hoạt động thí nghiệm để phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh.
…………………………..
Giải pháp 3: Tích hợp phương pháp trò chơi để phát triển năng tự chủ và tự học cho học sinh.
………………………….
Một số giải pháp phát triển phẩm chất Yêu nước cho học sinh lớp 5
27/07/2025 10:45
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo để khơi dậy hứng thú học Toán cho học sinh lớp 5 theo hướng phát triển phẩm chất là một sáng kiến do thầy Lê Hồng Minh thiết kế mới, được đăng tải độc quyền lên website bienphap.vn nhằm hỗ trợ miễn phí cho thầy cô thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học của mình.
Nâng cao kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 5 trong tiết đọc của môn Tiếng Việt
30/06/2025 08:34
Nâng cao kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh lớp 5 trong tiết đọc của môn Tiếng Việt là một sáng kiến do thầy Lê Hồng Minh thiết kế mới, được đăng tải độc quyền lên website bienphap.vn nhằm hỗ trợ miễn phí cho thầy cô thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học của mình.
Một số giải pháp tổ chức học thông qua chơi nhằm tạo hứng thú cho học sinh qua môn Toán ở lớp 5
30/06/2025 08:39
Một số giải pháp tổ chức học thông qua chơi nhăm tạo hứng thú cho học sinh qua môn Toán ở lớp 5
Một số giải pháp phát huy tính tự giác học tập Toán cho học sinh lớp 5 trường tiểu học
30/06/2025 08:51
Một số giải pháp phát huy tính tự giác học tập Toán cho học sinh lớp 5 trường tiểu học
30/06/2025 09:06
Vận dụng chuyển đổi số trong dạy học nhằm khơi dậy tình yêu học toán cho các em lớp 5 năm học 2024-2025
30/06/2025 09:48
Vận dụng sáng tạo CNTT trong giờ học Luyện từ và câu nhằm tạo hứng thú để phát triển năng lực ngôn ngữ cho học sinh lớp 5