Đề tài Xây dựng lớp học tự tin – năng động từ những thay đổi nhỏ trong công tác chủ nhiệm lớp 2

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ở bậc tiểu học, việc hình thành và phát triển những phẩm chất nền tảng cho học sinh là mục tiêu hàng đầu, trong đó sự mạnh dạn và tự tin đóng vai trò quan trọng trong toàn bộ quá trình học tập và rèn luyện của trẻ. Khi một học sinh dám giơ tay phát biểu, biết đặt câu hỏi, không ngần ngại chia sẻ suy nghĩ của mình hay chủ động tham gia các hoạt động học tập, các em không chỉ tiến bộ nhanh chóng trong học tập mà còn xây dựng được kỹ năng giao tiếp, khả năng hợp tác, tinh thần vượt khó – những yếu tố cần thiết cho một công dân năng động trong xã hội hiện đại. Một lớp học có nhiều học sinh tự tin sẽ tạo nên môi trường học tích cực, sôi nổi, giúp giáo viên phát huy tối đa hiệu quả giảng dạy và lan tỏa năng lượng tích cực đến toàn bộ học sinh.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay tại các trường tiểu học, đặc biệt là ở những địa phương có nhiều học sinh dân tộc thiểu số hoặc vùng có điều kiện kinh tế còn khó khăn, vẫn còn không ít em học sinh rụt rè, nhút nhát, ngại giao tiếp, không dám bày tỏ chính kiến hay tham gia vào hoạt động nhóm. Các em thường ngồi im lặng trong lớp, lặng lẽ quan sát thay vì chủ động học tập. Nhiều em dù hiểu bài nhưng không dám giơ tay phát biểu, sợ sai, sợ bị chê cười. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập của các em mà còn làm giảm sự gắn kết trong tập thể lớp. Nếu không được phát hiện và hỗ trợ kịp thời, sự rụt rè đó có thể trở thành rào cản lâu dài, khiến học sinh thiếu tự tin bước vào cuộc sống sau này. Việc xây dựng môi trường lớp học tích cực, nơi mỗi học sinh đều được lắng nghe và khích lệ, là nhu cầu thiết yếu đặt ra cho giáo viên chủ nhiệm trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay.

Với nhận thức rõ vai trò then chốt của giáo viên chủ nhiệm trong việc dẫn dắt, truyền cảm hứng và tạo ra sự chuyển biến tích cực từ những hành động nhỏ hàng ngày, tôi luôn trăn trở tìm kiếm những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để khơi dậy sự tự tin trong từng học sinh lớp mình. Những thay đổi tưởng chừng rất nhỏ như lời khen đúng lúc, ánh mắt động viên, hay việc tổ chức một hoạt động nhóm hợp lý cũng có thể mang lại bước tiến lớn trong sự thay đổi hành vi của học sinh. Xuất phát từ vai trò, thực tiễn và chính trải nghiệm của bản thân trong công tác chủ nhiệm, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Xây dựng lớp học tự tin – năng động từ những thay đổi nhỏ trong công tác chủ nhiệm lớp 2” để nghiên cứu và chia sẻ trong năm học này.

2. Mục tiêu của biện pháp

Mục tiêu của biện pháp là hướng đến việc hình thành và phát triển sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh lớp 2 thông qua những thay đổi nhỏ nhưng có định hướng rõ ràng trong công tác chủ nhiệm. Cụ thể, biện pháp tập trung vào việc tạo ra môi trường học tập tích cực, trong đó mỗi học sinh đều được quan tâm, lắng nghe, khích lệ và trao quyền thể hiện bản thân một cách tự nhiên. Thông qua các hoạt động hàng ngày trong lớp học, sự điều chỉnh linh hoạt cách tổ chức tiết học, phương pháp tuyên dương, hình thức tương tác giữa cô và trò cũng như việc phối hợp chặt chẽ với gia đình và các lực lượng giáo dục khác, học sinh sẽ từng bước vượt qua sự rụt rè, mạnh dạn giao tiếp và tự tin tham gia các hoạt động học tập cũng như hoạt động ngoài giờ.

Biện pháp này không đặt nặng vào những mô hình lớn hay chương trình phức tạp, mà tập trung vào chính vai trò chủ động, sáng tạo của giáo viên chủ nhiệm trong từng tình huống sư phạm thực tế. Bằng việc thay đổi góc nhìn, lựa chọn ngôn ngữ tích cực, khơi dậy cảm xúc tích cực và đặt học sinh vào vị trí trung tâm của các hoạt động, giáo viên có thể góp phần giúp các em học sinh nhút nhát dần trở nên năng động, tự tin và chủ động hơn trong học tập. Từ đó, nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện theo định hướng của chương trình giáo dục phổ thông 2018.

3. Tính mới của biện pháp

Điểm mới đầu tiên của biện pháp này chính là cách tiếp cận vấn đề từ những thay đổi nhỏ, gần gũi và phù hợp với đặc điểm tâm lý học sinh lớp 2. Thay vì sử dụng các giải pháp đồng loạt hoặc áp đặt, biện pháp tập trung vào từng hành vi cụ thể trong lớp học, từng khoảnh khắc tương tác giữa giáo viên với học sinh để từ đó tạo ra chuyển biến tích cực một cách tự nhiên. Những thay đổi nhỏ như cách gọi tên thân mật, lời nhận xét tích cực, việc giao cho học sinh rụt rè một nhiệm vụ nhỏ hay khuyến khích các em thể hiện cảm xúc của mình đều là những bước đi vừa đủ để các em tự tin từng bước, không bị áp lực hay so sánh.

Điểm mới thứ hai là giáo viên chủ nhiệm không chỉ đóng vai trò tổ chức mà còn là người truyền cảm hứng và tạo lập không gian cảm xúc tích cực cho học sinh. Việc xây dựng một “lớp học tự tin – năng động” không bắt đầu bằng việc ép học sinh phải nói nhiều hay tham gia mọi hoạt động, mà bắt đầu bằng việc tạo dựng một môi trường an toàn về tâm lý – nơi các em cảm thấy mình được tôn trọng, được khuyến khích và được thấu hiểu.

Ngoài ra, biện pháp này cũng khai thác tối đa sức mạnh của sự phối hợp đa chiều: giữa giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn, giữa nhà trường và gia đình, giữa bạn bè trong lớp với nhau. Nhờ đó, mỗi học sinh không đơn độc trên hành trình vượt qua sự rụt rè mà luôn cảm nhận được có những người đồng hành, sẵn sàng hỗ trợ và cổ vũ. Bằng cách ứng dụng linh hoạt các hình thức khen thưởng, tổ chức hoạt động nhỏ nhưng phù hợp với sở thích và đặc điểm cá nhân của từng em, giáo viên giúp học sinh phát triển sự tự tin từ bên trong chứ không chỉ mang tính hình thức.

Tính mới cuối cùng là tính nhân văn và khả năng lan tỏa của biện pháp. Một khi học sinh đã hình thành được sự tự tin và chủ động trong lớp học, các em sẽ dần chuyển biến trong thái độ học tập, khả năng hợp tác, kỹ năng trình bày và cả trong lối sống. Đây là nền tảng quan trọng để các em phát triển toàn diện về phẩm chất và năng lực, đúng với tinh thần của chương trình giáo dục phổ thông mới.

Nâng cao giáo dục đạo đức qua một số kĩ năng sống cho học sinh trong công tác chủ nhiệm lớp

PHẦN NỘI DUNG BIỆN PHÁP

1. Thuận lợi và khó khăn

1.1. Thuận lợi

Trước hết, nhà trường luôn chú trọng đến công tác chủ nhiệm lớp và tạo điều kiện để giáo viên được chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục. Sự quan tâm, định hướng từ Ban Giám hiệu, tổ chuyên môn và sự phối hợp của các đoàn thể như Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên, Hội cha mẹ học sinh là yếu tố quan trọng giúp giáo viên chủ nhiệm có thêm nguồn lực để thực hiện hiệu quả các biện pháp đổi mới. Môi trường học tập của nhà trường luôn hướng đến sự thân thiện, lấy học sinh làm trung tâm, khuyến khích học sinh bày tỏ ý kiến, phát triển năng lực cá nhân, đây là nền tảng thuận lợi để giáo viên từng bước rèn luyện sự tự tin và mạnh dạn cho các em thông qua các hoạt động thường nhật.

Bên cạnh đó, bản thân tôi là giáo viên có tinh thần cầu tiến, yêu nghề, luôn gần gũi và dành sự quan tâm chân thành cho từng học sinh. Tôi chủ động ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học như sử dụng phần mềm BeeClass để tương tác và khen thưởng học sinh, tổ chức trò chơi học tập, ghi nhận tiến bộ bằng hình thức tuyên dương trực tuyến – điều này tạo hứng thú và động lực mạnh mẽ cho các em. Ngoài ra, tôi nhận được sự phối hợp tương đối tích cực từ một bộ phận phụ huynh trong việc theo dõi quá trình rèn luyện sự tự tin của học sinh tại nhà, góp phần làm cầu nối hiệu quả giữa gia đình và nhà trường.

1.2. Khó khăn

Bên cạnh những thuận lợi nêu trên, quá trình triển khai đề tài cũng gặp không ít khó khăn. Trước hết, học sinh lớp tôi chủ nhiệm có sự chênh lệch lớn về năng lực giao tiếp, trong đó nhiều em thuộc nhóm học sinh dân tộc thiểu số hoặc sống trong gia đình thiếu sự quan tâm từ cha mẹ, dẫn đến tâm lý tự ti, thụ động và e dè khi tham gia các hoạt động lớp. Đặc biệt, một số em có biểu hiện sợ sai, sợ bị phê bình trước đám đông, khiến giáo viên phải kiên trì và sáng tạo hơn trong việc tiếp cận từng học sinh.

Một số phụ huynh còn giữ tâm lý “con chỉ cần ngoan và học tốt là đủ”, chưa thực sự quan tâm đến việc rèn luyện sự tự tin, dẫn đến chưa phối hợp chặt chẽ với giáo viên trong các hoạt động hỗ trợ kỹ năng mềm cho con. Ngoài ra, do đặc điểm lứa tuổi lớp 2 còn nhỏ, khả năng diễn đạt cảm xúc, bày tỏ ý kiến còn hạn chế nên việc khơi gợi sự chủ động từ các em đòi hỏi giáo viên phải thiết kế hoạt động thật linh hoạt, kiên nhẫn quan sát và điều chỉnh liên tục.

Cuối cùng, do công việc chuyên môn dày đặc và giáo viên chủ nhiệm phải kiêm nhiệm nhiều vai trò, đôi khi việc đầu tư thời gian cá nhân cho từng học sinh còn gặp hạn chế. Để duy trì hiệu quả của các biện pháp đã đề ra, bản thân giáo viên cần có sự chủ động cao, luôn đổi mới cách làm và giữ được nguồn năng lượng tích cực trong suốt cả năm học.

2. Khảo sát thực trạng

Ngay từ đầu năm học, tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng mức độ tự tin và sự mạnh dạn của học sinh trong lớp thông qua quan sát trực tiếp, trò chuyện cá nhân, đánh giá hành vi trong giờ học, giờ chơi, sinh hoạt tập thể và kết hợp với ý kiến phản hồi từ giáo viên bộ môn, phụ huynh. Lớp tôi chủ nhiệm có 34 học sinh, trong đó có 16 em là người dân tộc thiểu số, 12 em thuộc diện hộ nghèo hoặc có cha mẹ đi làm xa, gửi con cho ông bà chăm sóc. Từ kết quả khảo sát tuần thứ ba của năm học, tôi ghi nhận những biểu hiện cụ thể như sau:

Có 10 học sinh thường xuyên ngồi im trong giờ học, không giơ tay phát biểu dù được gọi đích danh.

8 học sinh trả lời rất nhỏ, không dám nhìn thẳng vào cô giáo hoặc bạn bè khi giao tiếp.

6 học sinh không tham gia các hoạt động nhóm trừ khi được yêu cầu bắt buộc.

Trong các hoạt động văn nghệ, trò chơi, biểu diễn tập thể, chỉ khoảng 30% học sinh chủ động đăng ký tham gia.

Phân tích kết quả trên cho thấy, phần lớn học sinh trong lớp chưa có sự chủ động và tự tin trong học tập và sinh hoạt. Đặc biệt, nhóm học sinh dân tộc thiểu số và có hoàn cảnh khó khăn chiếm tỉ lệ cao trong nhóm rụt rè, ngại giao tiếp. Sự thiếu mạnh dạn của các em không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả tiếp thu bài mà còn cản trở quá trình phát triển năng lực cá nhân theo định hướng của chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Từ kết quả khảo sát đó, tôi xác định việc giáo dục sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh lớp 2 cần được tiến hành từ những hành động cụ thể, có tính liên tục và kiên trì. Đây cũng chính là cơ sở để tôi triển khai các giải pháp thiết thực, bắt đầu từ những điều nhỏ nhất trong công tác chủ nhiệm lớp hàng ngày.

3. Nội dung biện pháp.

Giải pháp 1: Khơi dậy sự tự tin bằng những lời khen tích cực và hành động quan tâm đúng lúc

Lời nói của giáo viên chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến cảm xúc và nhận thức của học sinh tiểu học. Một lời khen đúng lúc không chỉ động viên tinh thần mà còn tiếp thêm dũng khí để học sinh mạnh dạn thể hiện bản thân. Khi cảm nhận được sự tin tưởng và quan tâm chân thành từ cô giáo, học sinh sẽ dần vượt qua sự e dè, trở nên tự tin hơn trong học tập và giao tiếp.

Ngay từ những tuần học đầu tiên, tôi chủ động quan sát biểu hiện của từng học sinh để nắm bắt xem em nào thường xuyên im lặng, ít giao tiếp hoặc có biểu hiện sợ sai, thiếu tự tin. Với những em này, tôi không vội yêu cầu các em phải thay đổi ngay, mà bắt đầu bằng những hành động nhẹ nhàng, mang tính khích lệ tinh thần. Trong giờ học, khi các em chỉ cần cố gắng một chút, ví dụ như giơ tay dù chưa được gọi, hoặc thì thầm câu trả lời, tôi liền mỉm cười, gật đầu hoặc tiến đến gần khẽ nói: “Cô thấy con giỏi lắm rồi, dám nói ra là con rất dũng cảm đấy”. Việc phản hồi bằng ánh mắt ấm áp và lời nói tích cực giúp các em cảm thấy yên tâm, không sợ bị chê cười.

Tôi thiết lập một “bảng khen nhanh” ngay phía góc lớp, nơi tôi có thể dán lên đó những sticker ghi tên học sinh có hành động dũng cảm trong ngày. Với mỗi lần phát biểu trước lớp, dám trình bày ý kiến hoặc giúp bạn, các em đều được ghi nhận bằng hình dán ngộ nghĩnh. Riêng vào cuối tuần, tôi phát tặng “Thư khen của cô” viết tay, kèm theo dòng nhận xét cụ thể cho một số học sinh tiến bộ rõ rệt. Những lá thư này được gửi về cho phụ huynh, giúp gia đình cùng chung vui và động viên con em mình. Việc này không những làm tăng niềm tự hào cho các em mà còn tạo ra sự lan tỏa trong lớp: các bạn khác cũng muốn được nhận thư khen như vậy.

Trong quá trình giảng dạy, tôi cũng thay đổi cách giao tiếp với học sinh theo hướng gần gũi, cá nhân hóa. Tôi gọi các em bằng tên thân mật, ví dụ “Thỏ trắng ơi, hôm nay con có ý kiến gì không?”, “Bạn Mít hôm nay muốn chia sẻ điều gì nè?”. Điều này giúp học sinh cảm thấy mình được chú ý và tôn trọng. Khi có học sinh phát biểu chưa đúng, tôi tuyệt đối không chê bai mà nhẹ nhàng phản hồi bằng cách nói: “Con đã rất can đảm khi dám nói ra, chúng ta cùng tìm câu trả lời đúng hơn nhé!”. Sự dịu dàng trong cách phản hồi tạo ra cảm giác an toàn, khiến học sinh không sợ mắc lỗi khi phát biểu.

Tôi cũng lồng ghép việc ghi nhận sự mạnh dạn của học sinh vào phần mềm BeeClass, nơi tôi có thể cộng điểm thưởng mỗi khi học sinh chủ động giơ tay, tham gia trò chơi học tập hay giúp đỡ bạn bè. Mỗi tuần, tôi thống kê lại điểm tích cực của các em và thông báo với phụ huynh bằng tin nhắn Zalo hoặc trên sổ liên lạc điện tử. Qua đó, phụ huynh hiểu rõ quá trình tiến bộ của con và cùng tôi khích lệ thêm ở nhà.

Bên cạnh lời khen, tôi chú ý đến hành động quan tâm đúng lúc. Những em hay im lặng, tôi thường chủ động lại gần khi chuyển tiết để hỏi nhỏ: “Con muốn nói nhưng còn ngại đúng không? Cô tin con làm được đấy!” Hay khi thấy học sinh nào có vẻ căng thẳng, tôi sẽ tìm cơ hội nhẹ nhàng hỏi thăm trong giờ ra chơi. Đôi khi, chỉ một câu nói đơn giản như “Cô biết con đã cố gắng nhiều lắm rồi!” cũng khiến học sinh mỉm cười tự tin trở lại.

Những hành động nhỏ, nhẹ nhàng nhưng liên tục và kiên trì như thế đã dần làm thay đổi tâm lý học sinh. Các em hiểu rằng lớp học là nơi an toàn để được thể hiện, được động viên và không bao giờ bị đánh giá nếu chưa hoàn hảo.

Sau một thời gian thực hiện, học sinh trong lớp chủ động phát biểu nhiều hơn, ngay cả những em nhút nhát cũng bắt đầu giơ tay hoặc xin phép trình bày suy nghĩ. Không khí lớp học trở nên ấm áp, gần gũi, các em tin tưởng rằng: “Mình nói ra cũng được tôn trọng”. Nhiều phụ huynh cũng phản hồi rằng con em họ vui vẻ hơn, tự tin chia sẻ chuyện ở lớp với gia đình.

Giải pháp 2: Thiết kế hoạt động nhóm nhỏ theo sở thích – tạo không gian thể hiện bản thân.

Học sinh lớp 2 thường dễ mở lòng và bày tỏ ý kiến khi được đặt vào môi trường quen thuộc, thoải mái và ít áp lực. Các hoạt động nhóm nhỏ theo sở thích sẽ giúp các em thể hiện mình một cách tự nhiên, từ đó tăng sự tự tin trong giao tiếp và hợp tác.

Nhận thấy học sinh lớp 2 thường e ngại khi đứng trước lớp đông người nhưng lại thoải mái hơn khi hoạt động trong nhóm nhỏ, tôi đã chủ động xây dựng các nhóm học tập và nhóm sinh hoạt dựa trên sở thích và năng lực riêng của các em. Mục tiêu chính là tạo ra những không gian “an toàn” để học sinh được thể hiện bản thân một cách tự nhiên, từ đó dần hình thành sự tự tin trong giao tiếp, hợp tác và học tập.

Ngay từ tuần đầu tiên, tôi phát cho các em một tờ phiếu nhỏ có nội dung đơn giản như: “Con thích kể chuyện – vẽ – hát – lắp ráp – đọc sách – chơi trò chơi” để học sinh tự đánh dấu vào những điều mình yêu thích nhất. Từ kết quả đó, tôi chia lớp thành 5 nhóm chính: Nhóm kể chuyện tí hon, Nhóm họa sĩ sáng tạo, Nhóm ca sĩ nhí, Nhóm nhà phát minh lắp ghép, và Nhóm đọc sách vui vẻ. Mỗi nhóm có từ 5–7 thành viên, trong đó tôi cố tình xếp xen kẽ cả học sinh mạnh dạn lẫn rụt rè để các em hỗ trợ nhau. Trong các buổi sinh hoạt đầu tuần hoặc tiết học tích hợp như Đạo đức, Tự nhiên – Xã hội, hoặc cuối giờ học, tôi luân phiên tổ chức hoạt động theo từng nhóm.

Ví dụ, vào tuần “Kể chuyện sáng tạo”, các bạn nhóm kể chuyện được lên trình bày một câu chuyện ngắn do nhóm tự tập luyện, còn các nhóm khác là khán giả cổ vũ. Tuần “Sắc màu tuổi thơ”, nhóm vẽ tranh được trưng bày tác phẩm trong lớp và thuyết trình vài câu ngắn gọn về ý tưởng bức tranh. Với các nhóm còn ngại, tôi không ép buộc mà chỉ khuyến khích mỗi bạn đảm nhiệm một vai trò nhỏ như cầm tranh, giới thiệu tên nhóm, hoặc nhận xét về bạn. Bằng cách giao nhiệm vụ nhẹ nhàng, tôi giúp các em rụt rè từng bước làm quen với việc thể hiện trước tập thể.

Đặc biệt, tôi áp dụng hình thức “hoán đổi vai” định kỳ, mỗi tuần chọn một học sinh làm nhóm trưởng để các em rèn sự chủ động, mạnh dạn tổ chức và dẫn dắt. Nhóm trưởng có nhiệm vụ khởi động hoạt động, nhắc nhở bạn cùng nhóm giữ trật tự và báo cáo kết quả với cô giáo. Những em nhút nhát thường được tôi trao cơ hội nhóm trưởng trong những buổi sinh hoạt nhẹ nhàng, giúp các em có trải nghiệm thành công đầu tiên, từ đó tự tin hơn trong những tuần tiếp theo.

Để tăng thêm hứng thú, tôi chuẩn bị bảng theo dõi “Ngôi sao nhóm tỏa sáng” dán trước lớp. Mỗi tuần, nhóm nào hoàn thành tốt nhiệm vụ, có tiến bộ rõ rệt sẽ được nhận sao thưởng và lời nhận xét tích cực. Tôi cũng khuyến khích học sinh nhận xét lẫn nhau bằng lời khen như: “Bạn Dũng hôm nay dám nói to trước lớp rồi ạ!”, “Bạn Hạnh vẽ rất đẹp và giới thiệu rất tự nhiên!”, tạo ra bầu không khí khích lệ lẫn nhau trong lớp học.

Từng hoạt động nhóm nhỏ như vậy không chỉ rèn luyện kỹ năng trình bày, hợp tác mà còn giúp học sinh cảm thấy bản thân có giá trị, được tôn trọng và được tin tưởng. Những thay đổi từ các hoạt động tưởng chừng đơn giản đã góp phần rất lớn trong việc hình thành sự tự tin một cách tự nhiên và bền vững cho học sinh lớp 2.

Khi được hoạt động đúng với thế mạnh và sở thích, học sinh tự tin hơn, bày tỏ ý kiến rõ ràng hơn trong nhóm, từ đó lan tỏa sự tự tin sang các hoạt động học tập khác. Các em không còn cảm giác sợ sai mà sẵn sàng tranh luận, đặt câu hỏi, thậm chí dám đứng lên thuyết trình về phần của nhóm mình. Lớp học trở nên năng động, nhiều tiếng cười và sự gắn kết.

Giải pháp 3: Tổ chức góc “Tôi đã dám làm!” – nơi ghi nhận những nỗ lực vượt qua nỗi sợ

Việc rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin không chỉ diễn ra trong các hoạt động lớn mà cần được ghi nhận qua từng nỗ lực nhỏ hằng ngày. Việc tạo một “góc danh dự” nơi học sinh được tự ghi nhận mình đã vượt qua điều gì sợ hãi sẽ tạo động lực và khơi dậy lòng tự hào cá nhân.

Với mong muốn học sinh không chỉ mạnh dạn hơn trong giao tiếp mà còn biết tự nhìn nhận sự tiến bộ của bản thân, tôi quyết định thiết lập một góc đặc biệt trong lớp học mang tên: “Tôi đã dám làm!”. Đây không phải là nơi để vinh danh thành tích học tập mà là nơi tôn vinh những hành động dũng cảm nhỏ bé, thể hiện sự vượt lên chính mình – điều mà nhiều học sinh lớp 2 còn đang e ngại. Qua đó, các em cảm nhận được rằng mỗi bước tiến, dù nhỏ, đều rất đáng quý và cần được ghi nhận.

Tôi chuẩn bị một bảng treo tường lớn, trang trí nổi bật bằng sắc vàng – cam ấm áp, kèm dòng chữ “Tôi đã dám làm!” viết tay bằng bút màu. Bên cạnh bảng là một chiếc hộp đựng các tờ giấy hình trái tim, hình bông hoa, ngôi sao nhiều màu sắc. Tôi hướng dẫn học sinh: khi con vượt qua được một điều mà trước đây mình từng sợ, ngại hoặc chưa dám làm – như giơ tay phát biểu, nói chuyện với bạn mới, xung phong trả lời, hát trước lớp, dũng cảm xin lỗi bạn… – thì con có thể viết hoặc vẽ lên tờ giấy, ghi tên mình và dán vào góc “Tôi đã dám làm!”.

Để hỗ trợ các em còn nhỏ và chưa viết giỏi, tôi cho phép học sinh trình bày bằng hình vẽ đơn giản hoặc nhờ cô giáo ghi giúp. Ví dụ, một học sinh nhút nhát có thể đến bên tôi vào cuối giờ và nói nhỏ: “Cô ơi, hôm nay con đã dám đọc to một đoạn truyện!”, và tôi sẽ giúp con viết lại lời ấy lên hình trái tim rồi cùng dán lên bảng. Vào mỗi buổi sinh hoạt cuối tuần, tôi dành ít phút để đọc một số “mẩu chuyện dũng cảm” của các bạn trong lớp, kèm theo tràng vỗ tay khích lệ. Tôi tuyệt đối không so sánh em nào dám làm việc lớn hay nhỏ, mà luôn nhấn mạnh: “Điều quan trọng là con đã vượt qua chính mình.”

Tôi cũng khuyến khích học sinh tự ghi nhận bạn bằng cách nói: “Cô ơi, bạn Mai hôm nay dám hát trước lớp rồi ạ!”, hoặc “Bạn Vinh đã dám xin lỗi bạn khi làm sai!”. Những hành động đó cũng được tôi ghi nhận và dán lên góc khen thưởng để lan tỏa tinh thần khích lệ lẫn nhau.

Để tăng tính bền vững, mỗi tháng tôi tổng hợp lại những “thành tích vượt sợ” đáng nhớ nhất và vẽ thành sơ đồ hoặc bảng tranh minh họa treo trong lớp. Tôi đặt tên cho mỗi tháng như: “Tháng của những trái tim dũng cảm”, “Tháng của những ngôi sao thay đổi”, tạo nên không khí háo hức chờ đón trong học sinh. Qua đó, tôi biến sự thay đổi thầm lặng của từng học sinh thành niềm tự hào chung của tập thể lớp.

Nhờ cách làm này, học sinh dần hiểu rằng: mình không cần phải giỏi nhất, chỉ cần dám làm điều trước đây mình từng ngại là đã đáng quý rồi. Các em không còn cảm giác sợ sai hay xấu hổ khi phát biểu, mà ngược lại, chủ động tìm cơ hội để khẳng định mình. “Tôi đã dám làm!” trở thành góc học tập nhiều cảm xúc nhất trong lớp – nơi lưu giữ hành trình trưởng thành lặng lẽ nhưng đầy ý nghĩa của mỗi học sinh lớp 2.

Góc “Tôi đã dám làm!” trở thành nơi thu hút sự chú ý và khích lệ tinh thần học sinh mỗi ngày. Các em háo hức ghi nhận thành tích cá nhân, kể cả là những việc nhỏ. Lâu dần, học sinh hiểu rằng: sự dũng cảm không đến từ những điều lớn lao mà chính từ việc dám bước ra khỏi vùng an toàn của mình. Từ đó, sự mạnh dạn và tự tin trở thành thói quen tích cực trong lớp học.

4. Kết quả đạt được

Sau một thời gian kiên trì thực hiện các giải pháp, tôi nhận thấy học sinh lớp mình có sự thay đổi rõ rệt về mức độ mạnh dạn, tự tin cũng như tinh thần học tập trong lớp. Những em từng rụt rè, ngại giao tiếp nay đã dám giơ tay phát biểu, tự tin đọc bài, tham gia trò chơi, và đặc biệt là dám chia sẻ cảm xúc cá nhân một cách tự nhiên trước cô giáo và bạn bè. Không khí lớp học trở nên cởi mở, ấm áp và năng động hơn từng ngày.

Tôi tiến hành khảo sát lại vào tuần cuối của học kỳ II và thu được kết quả tích cực: số học sinh chủ động phát biểu trong giờ học tăng gấp đôi so với đầu năm, các em mạnh dạn trình bày ý kiến ngay cả khi chưa chắc chắn câu trả lời. Những em từng không tham gia hoạt động nhóm nay đã xung phong làm nhóm trưởng, biết động viên và hợp tác cùng bạn. Các trò chơi học tập, sinh hoạt theo sở thích được tổ chức trong lớp luôn nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình từ học sinh. Đặc biệt, góc “Tôi đã dám làm!” luôn đầy ắp những mẩu giấy ghi lại hành trình tự tin của các em, khiến chính các bậc phụ huynh khi đến dự giờ cũng bất ngờ và xúc động.

Tinh thần tự tin còn lan tỏa ra ngoài giờ học. Trong các hoạt động ngoại khóa như biểu diễn văn nghệ, kể chuyện theo sách, thi trò chơi dân gian..., nhiều em từng nhút nhát đã xung phong tham gia và hoàn thành rất tốt. Không ít học sinh chia sẻ với tôi rằng: “Cô ơi, con thấy mình giỏi hơn rồi!”, “Con không còn sợ đứng trước lớp nữa, vì con có bạn và có cô”.

Đặc biệt, kết quả học tập chung của lớp cũng có chuyển biến tích cực: tỉ lệ học sinh hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập và rèn luyện tăng đáng kể. Nhiều em từng ở mức “đạt yêu cầu” đã vươn lên hoàn thành xuất sắc, bởi khi đã tự tin, các em học nhanh hơn, nhớ lâu hơn và dám hỏi khi chưa hiểu. Điều đó càng khẳng định rằng, sự mạnh dạn và tự tin chính là chìa khóa giúp học sinh tiểu học phát triển toàn diện cả về trí tuệ, năng lực và phẩm chất.

Một số giải pháp nâng cao phẩm chất trách nhiệm để nâng cao nề nếp lớp học cho học sinh lớp 2

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.

1. Kết luận

Việc xây dựng sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh tiểu học không chỉ là một mục tiêu mang tính kỹ năng, mà còn là hành trình giáo dục nhân cách sâu sắc. Khi học sinh dám nói lên suy nghĩ, biết thể hiện cảm xúc, sẵn sàng tham gia hoạt động và không ngại thể hiện bản thân trước tập thể, các em không chỉ học tốt hơn mà còn từng bước hoàn thiện những phẩm chất cần thiết để trở thành người học chủ động, hợp tác và sáng tạo trong tương lai. Chính vì vậy, đề tài “Xây dựng lớp học tự tin – năng động từ những thay đổi nhỏ trong công tác chủ nhiệm lớp 2” mang một ý nghĩa thiết thực, phù hợp với định hướng giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực toàn diện cho học sinh trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã tập trung vào những thay đổi gần gũi, cụ thể và có thể áp dụng linh hoạt trong mọi hoạt động hàng ngày. Từ lời khen đúng lúc, hành động quan tâm nhẹ nhàng, đến việc thiết kế hoạt động nhóm theo sở thích hay tổ chức góc “Tôi đã dám làm!”, mỗi giải pháp đều xuất phát từ nhu cầu thực tế của học sinh, đặc biệt là những em còn rụt rè, thiếu tự tin. Nhờ thực hiện đồng bộ, kiên trì và luôn đặt học sinh làm trung tâm, các giải pháp đã mang lại những kết quả tích cực. Học sinh lớp tôi chủ nhiệm đã thay đổi rõ rệt trong cách ứng xử, học tập và giao tiếp; nhiều em từng nhút nhát nay đã trở thành những cá nhân chủ động, dám nghĩ, dám làm, biết hợp tác và bày tỏ chính kiến một cách tự nhiên.

Tôi tin rằng, sự thay đổi trong lớp học không nhất thiết phải bắt đầu từ những cải cách lớn lao, mà có thể bắt đầu từ những hành động rất nhỏ – một lời khen, một ánh mắt động viên, một tấm bảng dán hình, hay một buổi sinh hoạt nhóm đầy tiếng cười. Khi giáo viên chủ nhiệm thực sự dành tâm huyết, yêu thương học sinh như con, nhìn thấy từng điều nhỏ nhất để trân trọng và khơi dậy tiềm năng bên trong các em, thì lớp học sẽ không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức mà còn là không gian nuôi dưỡng lòng can đảm, sự tự tin và những giá trị sống tích cực. Đó chính là điều mà tôi luôn theo đuổi và sẽ tiếp tục lan tỏa trong hành trình nghề nghiệp của mình.

2. Kiến nghị

2.1. Đối với nhà trường:

Để việc rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh tiểu học đạt hiệu quả bền vững, nhà trường cần tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên chủ nhiệm trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng, xây dựng môi trường lớp học thân thiện và linh hoạt áp dụng các mô hình phù hợp với đặc điểm từng lớp. Bên cạnh đó, nhà trường nên duy trì các buổi sinh hoạt chuyên đề, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm để giáo viên học hỏi lẫn nhau và lan tỏa những cách làm hay, hiệu quả.

2.2. Đối với phụ huynh học sinh:

Phụ huynh cần đồng hành cùng giáo viên trong việc bồi dưỡng sự tự tin cho con em mình bằng cách khuyến khích trẻ chia sẻ, lắng nghe con không phán xét, khen ngợi đúng lúc và động viên con tham gia vào các hoạt động nhóm, hoạt động văn nghệ, thể thao… Phụ huynh cũng nên phối hợp thường xuyên với giáo viên để nắm bắt sự thay đổi của con, từ đó có cách giáo dục phù hợp cả ở trường lẫn ở nhà, tạo sự thống nhất trong môi trường nuôi dưỡng sự tự tin cho học sinh.

Bấm vào đây xem thêm các biện pháp khác:

Biện pháp chủ nhiệm lớp 1

Biện pháp chủ nhiệm lớp 2

Biện pháp chủ nhiệm lớp 3

Biện pháp chủ nhiệm lớp 4

Biện pháp chủ nhiệm lớp 5

Mọi chi tiết xin liên hệ: 

- Điện thoại Holine: 0847355079

- Zalo (không kết bạn): 0942137445

- Gmail: bienphapgiaoduc@gmail.com

Đây là Sáng kiến mới 100%, do thầy Lê Hồng Minh thiết kế nhằm hỗ trợ miễn phí cho giáo viên phục vụ công việc dạy học và được đăng tải độc quyền trên website bienphap.vn. Thầy nghiêm cấm tất cả mọi người không được phép chia sẻ lại hoặc buôn bán trên tất cả các trang mạng xã hội dưới bất cứ hình thức nào!