Vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực để dạy môn Khoa học lớp 4 theo hướng phát triển năng lực học sinh

1. Lý do chọn biện pháp.

Môn Khoa học ở lớp 4 góp phần hình thành và phát triển ở học sinh tình yêu con người, thiên nhiên; trí tưởng tượng khoa học; hứng thú tìm hiểu thế giới tự nhiên; ý thức bải vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, cộng đồng. Ý thức tiết kiệm và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, tinh thần trách nhiệm với môi trường sống. Ngoài ra môn Khoa học cùng với các môn học khác góp phần hình thành và phát triển ở học sinh năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. Đặc biệt môn khoa học còn góp phần hình thành và phát triẻn cho học sinh năng lực khoa học tự nhiên. Chính vì vậy nhiệm vụ của người giáo viên phải làm sao để có những phương pháp dạy học tích cực, thu hút các em, tạo cho các em tinh thần thoải mái học tập, tự giác chăm chỉ thì mới đạt được hiệu quả khi học môn học này.

Tại trường tiểu học ………. luôn được nhà trường đặc biệt quan tâm đến chương trình giáo dục 2018. Vì thế mà việc dạy học theo hướng phát triển phẩm chất năng lực được thầy và trò của trường triển khai thực hiện một cách bài bản và xuyên suốt từ lớp 1 đến lớp 5. Bên cạnh đó, ngay từ đầu năm học, nhà trường đã tổ chức tập huấn chuyên môn, các các nội dung liên quan đến chương trình dạy học phát triển năng lực. Nhà trường cũng đã mua sắp trang thiết bị, cơ sở vật chất để đáp ứng yêu cầu dạy học mới. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên một thực tế hiện nay là đa số học sinh lớp 4 không thích học môn học này mà các em thường tập trung học toán và Tiếng Việt do đó để chuyển tải nội dung bài học đến với các em một cách khoa học, làm sao để các em hứng thú và thích học môn này thì đòi hỏi người giáo viên cần phải suy nghĩ, tìm hiểu kĩ mới làm được. Với cá nhân tôi, sau khi được tập huấn về dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Tôi đã xem rất nhiều tài liệu có liên quan đến cách dạy học mới này, với mong muốn sẽ tổ chức dạy sao cho thu hút các em thihcs học môn này. Sau một thời gian nghiên cứu, học hỏi, tìm tòi từ nhiều nguồn học liệu khác nhau tôi đã tìm ra một trong những yếu tố góp phần nên thành công trong việc giúp học sinh học tốt môn khoa học. Do đó trong năm học này tôi quyết định chia sẻ những kinh nghiệm vừa qua của bản thân thông qua đề tài với tên gọi: “Vận dụng một số phương pháp dạy học tích cực để dạy môn Khoa học lớp 4 theo hướng phát triển năng lực học sinh” làm nội dung nghiên cứu.

2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.

2.1. Thuận lợi

Ngay từ đầu năm học, Ban giám hiệu nhà trường đã tập huấn chuyên môn cho tất cả giáo viên về dạy học PTNL kể cả các lớp học chương trình mới và chương trình hiện hành. Bên cạnh đó nhà trường cũng trang bị một số CSVC để giáo viên thực hiện dạy học theo PC NL. Đội ngũ giáo viên khoẻ, trẻ, năng động và nhiệt tình nên rất dễ tiếp cận chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Một thuận lợi nữa là phía các gia đình phụ huynh học sinh cũng rất ủng hộ với chương trình giáo dục mới của nhà trường và đã sắm sửa đầy đủ sách vở và một số đồ dùng học tập để con em tham gia học theo quy định. Các gia đình luôn hợp tác chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm để giúp đỡ con cái khi ở nhà.

Đối tượng các em học sinh lớp 4 đều ngoan, biết vâng lời thầy cô nên giáo viên rất dễ tiếp cận các em và triển khai đầy đủ các phương pháp dạy học theo phát triển PCNL.

2.2. Khó khăn

- Một số em đang học tập theo cách học cũ là lệ thuộc vào cô giáo, chưa tự giác, tích cực học bài. Cô giáo giao nhiệm vụ thì làm mà không thì thôi.

- Một số em ham chơi, chưa có ý thức chăm chỉ, chưa tích cực trong học tập môn học này mà chỉ học theo hình thức miễn cưỡng.

- Một số phụ huynh cưng chiều con cái quá mức, thường xuyên cho các cháu xem ti vi, điện thoại,… với những nội dung giải trí thiếu lành mạnh làm ảnh hưởng rất lớn đến tâm sinh lí các em nên khi đến lớp, các em thường mất tập trung, thiếu tính tự giác tự chủ học bài..

Một số em xem nhẹ môn học khoa học nên không chịu khó nghiên cứu, tìm hiểu theo tính tự giác mà chủ yếu là đối phó với giáo viên.

2.3 Khảo sát thực trạng

Để có cái nhìn tổng quát về tính khả thi trước khi thực hiện đề tài. Tôi đã khảo sát bằng hình thức đánh giá qua trao đổi, theo dõi hồ sơ học tập để xác định mức độ học môn này của các em đã đạt ở mức nào để từ đó tôi có cái nhìn tổng thể và xây dựng những phương pháp dạy học phù hợp nhằm giúp các em học tốt môn học này:

Như vậy qua bảng khảo sát trên đã giúp tôi nhận thấy tỷ lệ học sinh chưa hoàn thành mon học này nẫy còn chiếm tỉ lệ khác cao. Vì thế việc thay đổi phương pháp dạy học nhằm giúp học sinh học tốt môn học này là việc cần phải làm ngay.

3. Nội dung và hình thức của giải pháp:

Giải pháp 1: Tích hợp phương pháp trò chơi để phát triển năng tự chủ và tự học cho học sinh.

......................................

Giải pháp 2: Tăng cường hoạt động thí nghiệm để phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo cho học sinh.

…………………………….

Giải pháp 3: Tăng cường sử dụng phương pháp nêu gương phát triển năng lực tự học và giải quyết vấn đề cho học sinh.

……………………………