Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú khi làm quen với Toán
Ngày đăng: 27/07/2025 15:19
Ngày đăng: 27/07/2025 15:19
Tin liên quan
Toán học đóng vai trò thiết yếu trong quá trình hình thành và phát triển tư duy của trẻ. Ngay từ lứa tuổi mầm non, việc cho trẻ làm quen với các khái niệm toán học cơ bản như số lượng, hình dạng, vị trí, kích thước… sẽ tạo nền tảng cho quá trình học tập sau này. Đặc biệt, đối với trẻ 4 – 5 tuổi – giai đoạn trẻ phát triển mạnh về tư duy trực quan hình tượng, thì việc tiếp cận Toán học thông qua các hoạt động trải nghiệm, chơi mà học sẽ giúp các em phát triển khả năng ghi nhớ, so sánh, phân loại và tư duy logic một cách tự nhiên. Nếu trẻ được khơi dậy sự hứng thú trong mỗi hoạt động làm quen với Toán, các em sẽ không chỉ học tốt hơn mà còn hình thành những phẩm chất như sự tập trung, tính kiên trì, sự tự tin – những yếu tố vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện nhân cách.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy việc tổ chức hoạt động làm quen với Toán ở các lớp mẫu giáo lớn vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Tại lớp tôi phụ trách, tôi nhận thấy một số trẻ tỏ ra thiếu tập trung, chưa có hứng thú khi tham gia các hoạt động học Toán. Khi học các khái niệm như đếm, phân nhóm, so sánh, trẻ thường dễ chán, mất kiên nhẫn và thiếu chủ động. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc tổ chức hoạt động còn đơn điệu, phương pháp truyền đạt chưa đủ linh hoạt hoặc chưa tạo được môi trường học tập sinh động, hấp dẫn. Bên cạnh đó, việc tích hợp các trò chơi, ứng dụng vật liệu học tập phong phú vào tiết học vẫn còn hạn chế, khiến hoạt động làm quen với Toán đôi khi chưa thực sự tạo được cảm giác “vừa học – vừa chơi” đúng nghĩa đối với trẻ.
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi nhận thấy mình cần phải thay đổi cách tiếp cận, tìm kiếm những phương pháp mới mẻ và phù hợp hơn để tạo nên sự hấp dẫn cho tiết học Toán. Trẻ mầm non học thông qua trải nghiệm, qua cảm xúc và sự vui thích, vì vậy, nếu giáo viên biết khơi gợi hứng thú đúng lúc, đúng cách thì mỗi giờ học sẽ trở thành một cuộc khám phá đầy màu sắc. Với nhận thức đó, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và lựa chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú khi làm quen với Toán” nhằm góp phần đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non tại đơn vị, đồng thời tạo điều kiện để trẻ phát triển tư duy toán học một cách nhẹ nhàng, tích cực và bền vững.
Xuất phát từ thực tế giảng dạy và mong muốn nâng cao hiệu quả hoạt động làm quen với Toán cho trẻ mẫu giáo lớn, tôi xây dựng và triển khai các biện pháp trong đề tài này với những mục tiêu cụ thể như sau:
Trước hết, biện pháp nhằm khơi dậy sự hứng thú học tập cho trẻ thông qua các hoạt động Toán gần gũi, sinh động và mang tính trải nghiệm cao. Khi trẻ được học thông qua trò chơi, được khám phá kiến thức bằng chính giác quan và cảm xúc của mình, trẻ sẽ cảm thấy yêu thích và chủ động hơn trong mỗi giờ học.
Thứ hai, đề tài hướng tới việc giúp trẻ tiếp cận và làm quen với các khái niệm toán học cơ bản như số đếm, hình dạng, kích thước, vị trí… một cách nhẹ nhàng, dễ hiểu. Trẻ sẽ không còn cảm thấy áp lực với khái niệm “học Toán”, mà thay vào đó sẽ cảm nhận rằng đây là một phần tự nhiên trong thế giới của mình, nơi các con được quan sát, thử sức, đặt câu hỏi và tự tìm lời giải đáp.
Cuối cùng, thông qua các biện pháp được lựa chọn, tôi mong muốn nâng cao nhận thức và năng lực tổ chức hoạt động Toán cho bản thân cũng như đồng nghiệp. Giáo viên sẽ có thêm nhiều ý tưởng sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động, biết cách sử dụng linh hoạt đồ dùng dạy học, lồng ghép các yếu tố trò chơi, nghệ thuật vào bài học để tạo nên môi trường học tập tích cực, hiệu quả.
Tất cả những mục tiêu trên đều nhằm hướng tới một điều quan trọng nhất: giúp trẻ phát triển tư duy toán học một cách toàn diện, hình thành tình yêu với Toán học từ sớm, góp phần bồi đắp nền tảng cho quá trình học tập ở các bậc học tiếp theo.
Điểm nổi bật trong các biện pháp mà tôi đề xuất không nằm ở việc mang đến một phương pháp hoàn toàn mới, mà ở sự đổi mới cách tiếp cận, tổ chức và tạo cảm xúc tích cực cho trẻ trong quá trình học Toán. Tính mới thể hiện trước hết ở việc lấy trẻ làm trung tâm, đặt cảm xúc và sự hứng thú của trẻ lên hàng đầu, từ đó lựa chọn hình thức tổ chức linh hoạt, gần gũi với trẻ, phù hợp với đặc điểm phát triển lứa tuổi.
Nếu như trước đây, hoạt động làm quen với Toán chủ yếu diễn ra trong một khuôn khổ cố định, ít biến đổi thì với các biện pháp trong đề tài này, giáo viên chủ động sử dụng các trò chơi vận động, trò chơi trí tuệ, kể chuyện có yếu tố Toán, tổ chức hoạt động ngoài trời, tạo nên không gian học tập phong phú, hấp dẫn. Điều này không chỉ tạo ra sự mới mẻ trong tiết học mà còn giúp trẻ học một cách tự nhiên, không gò bó, phát huy tối đa năng lực tư duy, óc quan sát và khả năng diễn đạt.
Tính mới còn thể hiện ở việc tận dụng tối đa các nguyên vật liệu sẵn có, thân thiện với môi trường để làm đồ dùng học tập sáng tạo. Thay vì sử dụng những giáo cụ mua sẵn đơn điệu, giáo viên và trẻ cùng nhau tạo ra những dụng cụ học Toán như que đếm từ que kem, thẻ số từ bìa cứng, hình học từ lá cây… Qua đó, trẻ không chỉ học Toán mà còn được phát triển kỹ năng vận động tinh, kỹ năng làm việc nhóm và tinh thần tiết kiệm, yêu quý đồ vật xung quanh.
Đặc biệt, tôi chú trọng đến việc tạo ra sự kết nối giữa trẻ với hoạt động, giữa giáo viên với trẻ thông qua sự tương tác liên tục. Mỗi hoạt động Toán không còn là một “tiết học” khô cứng mà trở thành một hành trình khám phá đầy hào hứng, nơi trẻ được đóng vai, được trò chuyện, được thể hiện cảm xúc và tự do sáng tạo.
Từ đó, có thể khẳng định rằng những biện pháp được áp dụng trong đề tài mang tính đổi mới ở cả hình thức tổ chức, phương pháp truyền đạt và cách thức tiếp cận trẻ, góp phần làm mới tiết học Toán – vốn được xem là khô khan – trở nên sinh động, hấp dẫn và đầy niềm vui.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các biện pháp nhằm tạo hứng thú cho trẻ mẫu giáo lớn (độ tuổi 4 – 5 tuổi) khi tham gia vào các hoạt động làm quen với Toán trong môi trường giáo dục mầm non. Trong đó, trọng tâm là việc tổ chức các hoạt động học tập gần gũi, linh hoạt, phù hợp với đặc điểm phát triển nhận thức, cảm xúc và kỹ năng của trẻ ở độ tuổi này.
Phạm vi nghiên cứu được thực hiện trong khuôn khổ lớp mẫu giáo lớn nơi tôi đang công tác. Các biện pháp được triển khai trong thời gian thực tế giảng dạy tại lớp với sự tham gia trực tiếp của trẻ, đồng thời có sự phối hợp, hỗ trợ từ đồng nghiệp và phụ huynh học sinh. Những nội dung toán học được lựa chọn để áp dụng các biện pháp gồm: nhận biết và đếm số lượng, phân biệt hình dạng – kích thước, xác định vị trí trong không gian, so sánh các đại lượng đơn giản.
Mặc dù phạm vi nghiên cứu tập trung vào một nhóm lớp cụ thể, nhưng các biện pháp này hoàn toàn có thể được nhân rộng và điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với điều kiện thực tế ở các lớp mẫu giáo khác trong trường hoặc các cơ sở giáo dục mầm non có cùng trình độ phát triển của trẻ.
Để thực hiện đề tài một cách hiệu quả và khoa học, tôi đã vận dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu phù hợp với đặc thù của giáo dục mầm non. Cụ thể như sau:
– Phương pháp quan sát sư phạm: Đây là phương pháp chủ đạo, giúp tôi theo dõi trực tiếp phản ứng, thái độ và mức độ hứng thú của trẻ trong các hoạt động làm quen với Toán. Qua quá trình quan sát, tôi nhận biết được những biểu hiện tích cực hoặc hạn chế của trẻ để kịp thời điều chỉnh cách tổ chức và nội dung hoạt động cho phù hợp.
– Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tôi lựa chọn một số hoạt động toán cụ thể, áp dụng các biện pháp đã xây dựng và thực hiện trong thực tiễn lớp học để kiểm chứng tính khả thi, hiệu quả và sự phù hợp của các biện pháp đó với trẻ mẫu giáo lớn.
– Phương pháp điều tra, khảo sát: Thông qua việc trao đổi, hỏi ý kiến phụ huynh, giáo viên cùng khối và khảo sát trẻ trước – sau quá trình áp dụng biện pháp, tôi có được dữ liệu khách quan về sự thay đổi trong nhận thức, thái độ và kết quả tiếp thu kiến thức Toán của trẻ.
– Phương pháp tổng hợp – phân tích tài liệu: Tôi tìm đọc, tham khảo các tài liệu chuyên môn, sách nghiệp vụ, chương trình giáo dục mầm non và các công trình nghiên cứu có liên quan đến việc dạy học Toán cho trẻ mầm non nhằm xây dựng cơ sở lý luận vững chắc cho đề tài.
– Phương pháp thống kê – xử lý số liệu: Tôi tiến hành thu thập, tổng hợp và phân tích các số liệu khảo sát trước và sau thực nghiệm để đánh giá hiệu quả thực tế của các biện pháp đã áp dụng một cách chính xác và thuyết phục.
Sự kết hợp các phương pháp trên giúp đề tài vừa có tính lý luận, vừa bám sát thực tiễn, đảm bảo tính khách quan, khoa học và hiệu quả trong quá trình nghiên cứu và triển khai.
Giáo dục mầm non là giai đoạn đầu tiên và nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, có vai trò quan trọng trong việc hình thành những yếu tố ban đầu của nhân cách con người. Trong chương trình giáo dục mầm non hiện hành, lĩnh vực phát triển nhận thức – trong đó có hoạt động làm quen với Toán – giữ vị trí không thể thiếu nhằm kích thích tư duy, phát triển năng lực phân tích, tổng hợp, khái quát và suy luận logic cho trẻ. Theo quan điểm giáo dục hiện đại, việc học ở trẻ nhỏ phải luôn gắn với chơi, lấy chơi làm phương tiện để học, từ đó kích thích sự hứng thú, chủ động và niềm vui trong quá trình tiếp thu kiến thức.
Theo Jean Piaget – nhà tâm lý học phát triển nổi tiếng – giai đoạn 4 – 5 tuổi là thời kỳ trẻ bắt đầu chuyển từ tư duy trực quan hành động sang tư duy trực quan hình tượng. Trẻ có thể ghi nhớ những hình ảnh, sự vật cụ thể, biết phân loại, so sánh, ước lượng… nhưng vẫn chịu ảnh hưởng lớn bởi cảm xúc và môi trường xung quanh. Vì thế, nếu các hoạt động học tập được tổ chức sinh động, gắn liền với các hình ảnh trực quan, trò chơi, tình huống gần gũi thì sẽ tạo điều kiện để trẻ phát triển tư duy một cách hiệu quả và tự nhiên.
Ngoài ra, các lý thuyết giáo dục sớm hiện nay đều nhấn mạnh vai trò của môi trường học tập và sự tương tác giữa giáo viên – trẻ – đồ vật. Trong lĩnh vực làm quen với Toán, điều này càng trở nên quan trọng, bởi Toán học vốn là môn học mang tính trừu tượng. Việc “cụ thể hóa” các khái niệm toán học thông qua các trò chơi, vật thật, hoạt động đóng vai hoặc trải nghiệm thực tế giúp trẻ không chỉ ghi nhớ kiến thức mà còn biết vận dụng linh hoạt vào cuộc sống hàng ngày. Hơn nữa, thông qua các hoạt động học Toán hấp dẫn, trẻ còn được rèn luyện nhiều kỹ năng khác như hợp tác, lắng nghe, tư duy phản biện và giao tiếp.
Chính vì vậy, việc đổi mới cách tổ chức hoạt động làm quen với Toán theo hướng lấy trẻ làm trung tâm, tăng cường yếu tố trò chơi và trải nghiệm, đồng thời phát huy vai trò sáng tạo của giáo viên là điều hết sức cần thiết. Đây cũng là nền tảng lý luận quan trọng để tôi đề xuất và thực hiện các biện pháp trong đề tài này, nhằm mục tiêu cao nhất là giúp trẻ học Toán một cách vui vẻ, tích cực và hiệu quả.
Trong quá trình giảng dạy lớp mẫu giáo lớn, tôi nhận thấy hoạt động làm quen với Toán vẫn chưa thực sự lôi cuốn được tất cả trẻ tham gia một cách tích cực. Nhiều trẻ còn biểu hiện thụ động, thiếu tập trung hoặc chỉ tiếp thu kiến thức ở mức độ ghi nhớ đơn thuần, không vận dụng được vào tình huống thực tế. Nguyên nhân có thể xuất phát từ đặc điểm phát triển chưa đồng đều giữa các trẻ, nhưng một phần không nhỏ đến từ cách tổ chức hoạt động còn đơn điệu, thiếu sự sáng tạo và chưa thực sự gắn kết với cảm xúc, nhu cầu của trẻ.
Bên cạnh đó, trong thực tiễn dạy học, một số giáo viên vẫn còn lúng túng khi thiết kế hoạt động làm quen với Toán, nhất là trong việc tích hợp yếu tố chơi, trải nghiệm hoặc sử dụng đồ dùng trực quan hiệu quả. Việc phụ thuộc quá nhiều vào giáo án mẫu hoặc đồ dùng mua sẵn khiến tiết học trở nên rập khuôn, ít linh hoạt, không phát huy được tính tích cực và sự tò mò tự nhiên của trẻ.
Tuy nhiên, điều đáng mừng là phụ huynh và nhà trường ngày càng quan tâm đến việc phát triển tư duy cho trẻ thông qua các hoạt động trải nghiệm thực tế, trong đó có lĩnh vực Toán học. Bản thân tôi cũng luôn mong muốn làm mới mỗi tiết dạy, không ngừng tìm kiếm những ý tưởng mới, những cách tiếp cận khác biệt để trẻ thực sự thấy được rằng: học Toán là một hành trình khám phá đầy thú vị, chứ không phải là việc học thuộc các con số hay hình dạng một cách máy móc.
Từ thực tiễn đó, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu, đề xuất và triển khai một số biện pháp thiết thực, góp phần tạo nên sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và thái độ của trẻ đối với môn Toán. Các biện pháp này đều hướng tới mục tiêu giúp trẻ hứng thú khi học, chủ động tham gia và tiếp cận kiến thức một cách nhẹ nhàng, hiệu quả, phù hợp với đặc điểm tâm lý và nhu cầu phát triển của trẻ 4 – 5 tuổi.
Trong quá trình triển khai các biện pháp tạo hứng thú cho trẻ khi làm quen với Toán, tôi nhận thấy có nhiều yếu tố thuận lợi hỗ trợ tích cực cho việc thực hiện đề tài. Trước hết, bản thân tôi có nhiều năm kinh nghiệm trực tiếp giảng dạy lớp mẫu giáo lớn, am hiểu đặc điểm phát triển tâm lý, nhận thức của trẻ 4 – 5 tuổi, từ đó dễ dàng thiết kế các hoạt động phù hợp với từng đối tượng học sinh. Sự hỗ trợ từ Ban giám hiệu nhà trường cũng là một động lực lớn, khi luôn tạo điều kiện về thời gian, cơ sở vật chất, cũng như khuyến khích giáo viên đổi mới hình thức tổ chức dạy học.
Ngoài ra, tập thể giáo viên trong khối mẫu giáo lớn cũng có tinh thần chia sẻ, hợp tác cao. Trong quá trình xây dựng và triển khai các biện pháp, tôi thường xuyên trao đổi chuyên môn, tham khảo ý kiến đồng nghiệp để hoàn thiện cách tổ chức hoạt động. Một thuận lợi quan trọng nữa là sự phối hợp chặt chẽ từ phía phụ huynh. Nhiều cha mẹ học sinh sẵn sàng đồng hành trong việc chuẩn bị nguyên vật liệu học tập, hỗ trợ trẻ ôn luyện kỹ năng tại nhà và chia sẻ phản hồi tích cực, giúp giáo viên điều chỉnh hoạt động cho phù hợp hơn với trẻ.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi đó, quá trình thực hiện đề tài cũng gặp không ít khó khăn. Trước hết là sự khác biệt về năng lực và khả năng tiếp thu giữa các trẻ. Trong cùng một lớp, có em rất nhanh nhạy và hứng thú với hoạt động Toán, nhưng cũng có em nhút nhát, ít giao tiếp, hoặc còn chậm trong việc ghi nhớ và phân biệt số lượng, hình dạng. Điều này đòi hỏi giáo viên phải có sự linh hoạt cao trong cách tổ chức và điều chỉnh hoạt động để mọi trẻ đều được tham gia và phát triển.
Một khó khăn khác đến từ việc xây dựng và chuẩn bị đồ dùng dạy học. Các hoạt động Toán hấp dẫn thường cần đến những đồ dùng trực quan, mới mẻ, sinh động, đòi hỏi giáo viên phải đầu tư thời gian và công sức để tự thiết kế, sáng tạo từ nguyên vật liệu sẵn có. Trong khi đó, quỹ thời gian của giáo viên mầm non vốn đã khá hạn chế, nên việc chuẩn bị chu đáo cho mỗi hoạt động không phải lúc nào cũng dễ dàng.
Cuối cùng, khó khăn lớn nhất có lẽ đến từ chính nhận thức ban đầu của trẻ về môn Toán. Một số trẻ có sẵn tâm lý e ngại, cho rằng học Toán là khô khan, nhàm chán. Việc thay đổi suy nghĩ này cần có thời gian và sự kiên trì từ phía giáo viên, không chỉ bằng lời nói mà thông qua chính những trải nghiệm tích cực của trẻ trong mỗi hoạt động.
Từ việc nhìn nhận rõ những thuận lợi và khó khăn như trên, tôi càng có thêm quyết tâm để áp dụng các biện pháp một cách nghiêm túc, linh hoạt và sáng tạo, nhằm đem đến cho trẻ một môi trường học Toán đầy niềm vui và hứng thú.
Để có cái nhìn khách quan trước khi áp dụng các biện pháp, tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng mức độ hứng thú của trẻ mẫu giáo lớn đối với hoạt động làm quen với Toán thông qua quan sát sư phạm và phiếu đánh giá của giáo viên. Cuộc khảo sát được thực hiện với 30 trẻ trong lớp mẫu giáo lớn nơi tôi đang công tác. Nội dung khảo sát tập trung vào các biểu hiện: mức độ tham gia hoạt động, khả năng ghi nhớ kiến thức toán học cơ bản và sự hào hứng của trẻ khi học Toán.
Kết quả cho thấy: chỉ có 40% trẻ tham gia tích cực vào hoạt động học Toán, 35% trẻ ở mức trung bình – đôi khi hứng thú, đôi khi không tập trung, và 25% trẻ tỏ ra thụ động, ít phát biểu, thiếu sự gắn kết với hoạt động học. Nhiều trẻ chỉ ghi nhớ kiến thức trong thời gian ngắn, không vận dụng được vào tình huống thực tế. Đặc biệt, một số trẻ còn có biểu hiện ngại học Toán hoặc nhanh chán khi hoạt động kéo dài quá lâu, thiếu sự đổi mới.
Từ kết quả khảo sát trên, tôi nhận thấy rằng cần có những biện pháp cụ thể, linh hoạt và hấp dẫn hơn để tạo hứng thú học tập cho trẻ, đồng thời khắc phục tình trạng thụ động, rập khuôn trong cách tổ chức hoạt động. Đây cũng chính là lý do tôi quyết tâm thực hiện đề tài này nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với Toán cho trẻ mẫu giáo lớn tại đơn vị mình.
Với trẻ mầm non, hoạt động chơi chính là hình thức học tập tự nhiên và hiệu quả nhất. Trẻ vừa học vừa chơi, vừa khám phá vừa trải nghiệm một cách nhẹ nhàng, vui vẻ. Việc tổ chức các hoạt động làm quen với Toán dưới hình thức trò chơi giúp các khái niệm toán học – vốn mang tính trừu tượng – trở nên gần gũi, dễ hiểu và dễ ghi nhớ hơn đối với trẻ. Đặc biệt, khi trò chơi được thiết kế phù hợp với sở thích, đặc điểm tâm lý lứa tuổi, trẻ sẽ tham gia tích cực, chủ động và hình thành sự yêu thích đối với môn học. Vì vậy, đây là giải pháp quan trọng nhất nhằm thay đổi không khí lớp học và khơi dậy hứng thú học Toán cho trẻ mẫu giáo lớn.
Tôi đã xây dựng hệ thống các trò chơi Toán học phong phú, lồng ghép vào từng nội dung bài học cụ thể như: “Tìm bạn cùng số lượng”, “Giao hàng đúng chỗ”, “Kết bạn với hình khối”, “Chuyến tàu số học”, “Cửa hàng của bé”… Mỗi trò chơi đều được thiết kế với tình huống mở, có tính thực hành, vận động và tương tác, giúp trẻ dễ hình dung và tham gia tích cực. Chẳng hạn, trong bài học về đếm số lượng đến 10, tôi tổ chức trò chơi “Chuyến xe đưa các con vật về nhà” – mỗi “ngôi nhà” mang một số từ 1 đến 10, trẻ cần đưa đúng số lượng con vật vào từng nhà. Trẻ vừa vận động, vừa rèn luyện kỹ năng đếm và ghi nhớ số.
Tôi cũng chú trọng việc làm mới đồ dùng trò chơi bằng cách tận dụng nguyên vật liệu quen thuộc: nắp chai, hộp sữa, que kem, hạt đậu… để tạo thành những món đồ hấp dẫn, thân thiện với trẻ. Đồng thời, tạo cơ hội để trẻ cùng cô thiết kế trò chơi, tự bày biện, lựa chọn luật chơi đơn giản nhằm tăng tính chủ động và sáng tạo. Quá trình chơi luôn gắn với khen ngợi, động viên bằng hình thức tuyên dương sinh động như: tặng sticker, thẻ ngôi sao, hay một cái ôm khích lệ.
Sau một thời gian áp dụng, tôi nhận thấy rõ sự thay đổi tích cực trong thái độ và tinh thần học tập của trẻ. Các em tham gia hoạt động Toán hào hứng hơn, thường xuyên xung phong trả lời, thể hiện sự chủ động khi tiếp cận bài học. Tỷ lệ trẻ nhớ được kiến thức sau giờ học tăng lên rõ rệt. Đặc biệt, những trẻ nhút nhát trước đây cũng bắt đầu mạnh dạn hơn khi được chơi và tương tác với bạn bè qua các trò chơi. Trẻ học mà không cảm thấy bị ép buộc, mà trái lại còn mong chờ đến tiết Toán như một hoạt động vui vẻ.
Không chỉ vậy, các trò chơi còn giúp tôi dễ dàng phát hiện mức độ tiếp thu và những khó khăn riêng của từng trẻ để có điều chỉnh phù hợp. Giáo viên và phụ huynh đều nhận thấy hiệu quả rõ rệt khi trẻ vận dụng kiến thức học được vào các tình huống thực tế hằng ngày như đếm số lượng đồ vật, phân loại hình khối trong lớp hay ở nhà.
Từ kết quả khả quan này, tôi càng tin tưởng vào hiệu quả của việc đổi mới hoạt động làm quen với Toán thông qua trò chơi – một con đường học tập đầy hứng khởi, nhẹ nhàng và phù hợp với tâm hồn trẻ thơ.
Ở lứa tuổi mầm non, trẻ học tốt nhất khi được trải nghiệm trong những tình huống thực tế, gần gũi với cuộc sống hằng ngày. Việc tổ chức hoạt động làm quen với Toán gắn với trải nghiệm thực tiễn không chỉ giúp trẻ hiểu và nhớ lâu kiến thức, mà còn khơi dậy sự tò mò, khám phá và khả năng vận dụng của trẻ trong môi trường sống xung quanh. Thông qua những hoạt động quen thuộc như mua bán, nấu ăn, chăm sóc cây, dọn dẹp lớp học..., trẻ không chỉ rèn luyện kỹ năng toán học mà còn phát triển khả năng giao tiếp, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề – những năng lực cần thiết cho sự phát triển toàn diện.
Trong quá trình tổ chức hoạt động, tôi lồng ghép nội dung Toán vào những tình huống quen thuộc với trẻ. Ví dụ, khi chơi trò chơi “Bé đi siêu thị”, trẻ được phát phiếu mua hàng với yêu cầu cụ thể về số lượng mặt hàng. Trẻ phải tự tìm đúng số đồ vật trong “siêu thị lớp học” và mang về “quầy thu ngân” để kiểm tra. Trò chơi không chỉ giúp trẻ ôn luyện kỹ năng đếm, so sánh số lượng, mà còn rèn kỹ năng ghi nhớ, thực hành và hợp tác với bạn bè.
Bên cạnh đó, tôi tổ chức các hoạt động như “Nấu bữa ăn cho bé búp bê” – trẻ phải lấy đúng số thìa, chén, bánh... theo yêu cầu; “Chăm sóc khu vườn nhỏ” – trẻ đếm số cây, số chậu hoa cần tưới, phân loại theo màu sắc hoặc kích thước. Các hoạt động này được thực hiện vào các buổi chiều nhẹ nhàng hoặc trong giờ hoạt động góc, đảm bảo vừa học vừa chơi mà không tạo áp lực.
Tôi cũng tích cực khai thác các tình huống diễn ra trong sinh hoạt hằng ngày để giáo dục Toán học, như: xếp hàng đi vệ sinh theo thứ tự, chia bánh sinh nhật theo số người, chuẩn bị số khăn lau đúng với số bạn trong nhóm... Từ những hoạt động này, trẻ dần hình thành tư duy logic, biết ước lượng, phân chia và đưa ra quyết định phù hợp.
Việc lồng ghép Toán học vào các tình huống thực tế giúp trẻ không còn thấy Toán là một môn học tách biệt hay khô khan. Trẻ hứng thú tham gia, tích cực quan sát, hỏi han và chủ động đưa ra ý kiến khi gặp các tình huống cần tính toán. Sự ghi nhớ kiến thức Toán được cải thiện rõ rệt, đặc biệt là khả năng áp dụng vào cuộc sống. Nhiều trẻ bắt đầu biết sử dụng các thuật ngữ như “nhiều hơn”, “ít hơn”, “bằng nhau”, “thêm một”, “bớt một” một cách chính xác và tự nhiên trong khi chơi hoặc sinh hoạt.
Không chỉ phát triển nhận thức, giải pháp này còn giúp trẻ tăng kỹ năng sống, biết hợp tác, chia sẻ và giải quyết vấn đề linh hoạt. Các phụ huynh cũng đánh giá cao khi thấy con mình có thể ứng dụng Toán vào các tình huống ở nhà, như đếm đồ chơi, chia phần ăn hoặc hỗ trợ sắp xếp đồ dùng.
Giải pháp trải nghiệm thực tế không chỉ làm phong phú hình thức tổ chức tiết học mà còn tạo ra một môi trường giáo dục gắn liền với cuộc sống, giúp trẻ phát triển toàn diện cả về trí tuệ và kỹ năng.
Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào hoạt động dạy học không chỉ mang lại tính hấp dẫn, trực quan mà còn mở rộng không gian học tập cho trẻ. Với trẻ mẫu giáo lớn, việc tiếp cận với các hình ảnh động, âm thanh sinh động, màu sắc rực rỡ từ các thiết bị công nghệ như máy chiếu, màn hình tương tác hay video minh họa sẽ giúp trẻ hứng thú hơn khi tiếp cận với những khái niệm Toán học còn trừu tượng. Học liệu số không chỉ góp phần đổi mới hình thức dạy học mà còn giúp giáo viên tiết kiệm thời gian thiết kế đồ dùng trực tiếp, từ đó nâng cao hiệu quả giáo dục.
Tôi chủ động tìm hiểu và khai thác các phần mềm, ứng dụng hỗ trợ giảng dạy như PowerPoint, Canva, ClassPoint, phần mềm KidSmart hay các video hoạt hình giáo dục trên YouTube Kids... để thiết kế các bài giảng Toán có hình ảnh minh họa sinh động. Mỗi tiết học, tôi đều chuẩn bị sẵn slide trình chiếu có lồng ghép câu hỏi tương tác, hình ảnh động của các con vật, đồ vật quen thuộc và các hiệu ứng vui mắt để thu hút sự chú ý của trẻ.
Ví dụ, trong bài học về hình khối, tôi sử dụng video hoạt hình minh họa các nhân vật là khối lập phương, khối cầu, hình trụ... cùng nhau tham gia một cuộc thi thể thao. Qua từng trò chơi, trẻ nhận biết đặc điểm, tên gọi và cách phân biệt các hình khối một cách nhẹ nhàng, thú vị. Ngoài ra, tôi còn thiết kế các trò chơi tương tác trên màn hình như kéo thả hình, nối hình với tên gọi, đếm vật và chọn đáp án đúng… để tăng tính chủ động và phản hồi tức thì từ phía trẻ.
Bên cạnh đó, tôi khuyến khích phụ huynh cùng đồng hành bằng cách chia sẻ các học liệu số qua nhóm Zalo lớp học hoặc bảng tin điện tử, để trẻ được ôn luyện tại nhà một cách hứng thú, không áp lực.
Sau khi áp dụng giải pháp này, tôi nhận thấy mức độ tập trung và hào hứng của trẻ khi tham gia các tiết Toán tăng rõ rệt. Trẻ không còn ngồi thụ động mà sẵn sàng tương tác, phát biểu và tham gia vào các hoạt động trên màn hình. Những hình ảnh, âm thanh sống động giúp trẻ ghi nhớ tốt hơn, đặc biệt là với các em có thiên hướng học qua thị giác và thính giác.
Việc tiếp cận công nghệ cũng giúp trẻ làm quen với một phần môi trường học tập hiện đại, tạo tiền đề cho khả năng tiếp cận thông tin trong tương lai. Phụ huynh tỏ ra rất ủng hộ vì thấy con học Toán qua hình thức mới lạ, không bị gò bó như trước, đồng thời còn có cơ hội cùng con trải nghiệm tại nhà.
Giải pháp này không chỉ hỗ trợ giáo viên đổi mới phương pháp mà còn góp phần đưa công nghệ đến gần hơn với giáo dục mầm non, mở ra những cơ hội mới để trẻ học mà chơi – chơi mà học một cách hiệu quả và tự nhiên.
Sau quá trình áp dụng ba giải pháp: thiết kế hoạt động Toán qua trò chơi sáng tạo, tổ chức trải nghiệm gắn với tình huống thực tế và ứng dụng công nghệ thông tin để tạo học liệu số sinh động, tôi đã nhận thấy những chuyển biến tích cực rõ nét trong quá trình học của trẻ mẫu giáo lớn. Trước tiên, sự thay đổi dễ nhận thấy nhất chính là mức độ hứng thú và tích cực tham gia hoạt động học Toán của trẻ. Nếu như trước đây, trẻ còn thụ động, ít phát biểu và dễ mất tập trung thì nay, đa số các em chủ động tham gia, hào hứng phát biểu ý kiến, và thể hiện sự thích thú ngay từ đầu tiết học. Tiết học trở nên sôi động, trẻ chờ đón mỗi buổi học Toán như một dịp được vui chơi và khám phá điều mới lạ.
Bên cạnh đó, khả năng ghi nhớ và vận dụng kiến thức Toán học của trẻ được cải thiện rõ rệt. Trẻ không chỉ ghi nhớ khái niệm về số lượng, hình khối, kích thước, so sánh mà còn biết vận dụng vào các hoạt động sinh hoạt hằng ngày như phân loại đồ chơi, chia phần ăn, hay đếm đồ vật trong lớp học. Nhiều trẻ sử dụng được từ ngữ Toán học chính xác hơn như: “bằng nhau”, “nhiều hơn”, “ít hơn”, “tròn”, “dài”, “vuông”,... Trẻ cũng bắt đầu biết đặt câu hỏi, tìm tòi, khám phá các đặc điểm toán học trong thế giới xung quanh.
Khả năng hợp tác và giao tiếp giữa trẻ cũng được nâng lên. Qua các trò chơi, hoạt động nhóm và tình huống trải nghiệm, trẻ biết làm việc cùng nhau, lắng nghe bạn, chia sẻ lượt chơi và hỗ trợ lẫn nhau khi giải quyết yêu cầu của cô giáo. Nhiều em trước đây còn rụt rè thì nay đã mạnh dạn, tự tin khi trình bày suy nghĩ trước tập thể. Các hoạt động có ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ làm phong phú tiết học mà còn kích thích sự quan sát và tư duy hình ảnh của trẻ một cách tự nhiên.
Kết quả khảo sát lại cho thấy: 85% trẻ tham gia tích cực, vui vẻ trong các hoạt động Toán, 80% trẻ nhớ và vận dụng tốt kiến thức đã học, trong đó có nhiều trẻ yếu trước đây đã tiến bộ rõ rệt. Ngoài ra, sự đồng hành và phản hồi tích cực từ phía phụ huynh cũng là một thành công lớn, bởi họ nhận thấy con mình thay đổi theo hướng tích cực, yêu thích học và có nhiều trải nghiệm bổ ích.
Từ những kết quả đạt được trên, tôi càng thêm tin tưởng rằng: khi giáo viên sáng tạo, đổi mới hình thức tổ chức hoạt động phù hợp với đặc điểm tâm lý của trẻ và tích cực ứng dụng công nghệ, thì việc tạo hứng thú học Toán sẽ không còn là khó khăn mà trở thành một hành trình đầy niềm vui, góp phần đặt nền móng vững chắc cho tư duy Toán học của trẻ trong tương lai.
Qua quá trình nghiên cứu, áp dụng và quan sát kết quả đạt được từ đề tài, tôi đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm quý báu trong việc tổ chức hoạt động làm quen với Toán cho trẻ mẫu giáo lớn nhằm khơi dậy hứng thú và phát triển năng lực nhận thức cho các em.
Trước hết, người giáo viên cần có niềm đam mê và tinh thần đổi mới trong công tác giảng dạy. Khi giáo viên thật sự yêu nghề, yêu trẻ, luôn chủ động học hỏi, sáng tạo trong việc xây dựng bài giảng và không ngừng cập nhật công nghệ, thì tiết học sẽ trở nên sinh động, hấp dẫn và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
Tiếp theo, việc thiết kế các hoạt động học cần đảm bảo tính vừa sức, gần gũi, gắn liền với đời sống thực tiễn của trẻ. Những hoạt động gắn với trải nghiệm thường nhật sẽ giúp trẻ dễ tiếp cận, dễ nhớ và dễ vận dụng, đồng thời tạo môi trường học tập thoải mái, không áp lực mà vẫn hiệu quả.
Một yếu tố then chốt khác là ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cần được triển khai linh hoạt và phù hợp với trình độ của trẻ mầm non. Công nghệ không thay thế được vai trò của người giáo viên, nhưng lại là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp trẻ tiếp cận kiến thức một cách trực quan, sinh động và đầy hứng khởi nếu được sử dụng đúng cách.
Bên cạnh đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh cũng là yếu tố quan trọng giúp duy trì và lan tỏa hứng thú học Toán cho trẻ. Khi phụ huynh hiểu được phương pháp giáo dục và sẵn sàng đồng hành cùng con, việc ôn luyện, củng cố kiến thức tại nhà sẽ diễn ra tự nhiên và hiệu quả hơn.
Cuối cùng, tôi nhận thấy rằng việc tự đánh giá, điều chỉnh và linh hoạt trong tổ chức hoạt động là rất cần thiết. Mỗi trẻ có một tốc độ tiếp thu và sở thích riêng, vì vậy người giáo viên cần tinh tế quan sát, kịp thời thay đổi hình thức tổ chức cho phù hợp để không trẻ nào bị bỏ lại phía sau.
Một số giải pháp rèn kỹ năng tự phục vụ, tự quản trong công tác chủ nhiệm cho học sinh lớp 1
Toán học là một lĩnh vực quan trọng trong việc phát triển tư duy logic, khả năng suy luận và óc phân tích cho trẻ em. Tuy nhiên, đối với trẻ mẫu giáo lớn, việc làm quen với Toán sẽ trở nên khô khan, nhàm chán nếu không có sự đổi mới về phương pháp và hình thức tổ chức. Chính vì vậy, việc lựa chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo lớn hứng thú khi làm quen với Toán” không chỉ xuất phát từ yêu cầu thực tiễn mà còn là mong muốn mang đến cho trẻ những trải nghiệm học tập tích cực, nhẹ nhàng và hiệu quả.
Qua quá trình thực hiện sáng kiến, tôi đã xây dựng và triển khai ba giải pháp cụ thể, bao gồm: tổ chức các trò chơi Toán học hấp dẫn, lồng ghép nội dung Toán vào các tình huống thực tế thông qua hoạt động trải nghiệm, và ứng dụng công nghệ thông tin để thiết kế học liệu số sinh động. Những biện pháp này đã được vận dụng một cách linh hoạt và sáng tạo trong từng giờ học, từng hoàn cảnh lớp học cụ thể, mang lại kết quả tích cực rõ rệt. Trẻ tích cực tham gia, chủ động khám phá, ghi nhớ tốt và biết vận dụng kiến thức Toán vào các tình huống trong cuộc sống hàng ngày. Từ đó, năng lực tư duy và sự tự tin của trẻ cũng được nâng cao.
Thành công của đề tài không chỉ nằm ở kết quả của trẻ mà còn ở sự thay đổi trong tư duy và hành động của giáo viên – khi biết mạnh dạn đổi mới, sẵn sàng áp dụng công nghệ và linh hoạt trong phương pháp dạy học. Đồng thời, sự đồng hành tích cực từ phụ huynh cũng góp phần tạo nên một môi trường học tập thân thiện, gần gũi và hiệu quả cho trẻ.
Tôi tin tưởng rằng, nếu được nhân rộng và áp dụng rộng rãi, những giải pháp trong đề tài sẽ góp phần thiết thực vào việc đổi mới giáo dục mầm non theo hướng phát triển toàn diện, lấy trẻ làm trung tâm và phát huy tối đa tiềm năng của mỗi em. Đề tài cũng là một minh chứng cho tinh thần đổi mới sáng tạo trong công việc của người giáo viên mầm non, luôn nỗ lực mang đến những điều tốt đẹp nhất cho học sinh thân yêu.
Để việc tổ chức hoạt động làm quen với Toán cho trẻ mẫu giáo lớn đạt hiệu quả cao, nhà trường cần tạo điều kiện thuận lợi hơn cho giáo viên trong việc tiếp cận và ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Cụ thể, nên trang bị thêm các thiết bị hỗ trợ như máy chiếu, máy tính, màn hình tương tác hoặc phần mềm giáo dục phù hợp với lứa tuổi mầm non. Đồng thời, cần tổ chức các buổi tập huấn, sinh hoạt chuyên môn theo hướng chia sẻ sáng kiến và kinh nghiệm về đổi mới phương pháp, giúp giáo viên có cơ hội học hỏi lẫn nhau, nâng cao năng lực chuyên môn và sáng tạo trong dạy học.
Phụ huynh cần đồng hành cùng con trong quá trình học tập, đặc biệt là hỗ trợ trẻ ôn luyện các nội dung Toán học thông qua các trò chơi nhẹ nhàng, gần gũi tại nhà. Phụ huynh nên thường xuyên trao đổi với giáo viên để nắm bắt nội dung học, hiểu rõ phương pháp giáo dục mà nhà trường đang áp dụng, từ đó có cách tương tác và hỗ trợ trẻ thống nhất, tích cực. Đồng thời, cần khuyến khích trẻ mạnh dạn đặt câu hỏi, khám phá và thực hành Toán học trong các hoạt động thường ngày như nấu ăn, dọn dẹp, chơi đồ chơi…
Xem thêm SKKN khác của Mầm non tại đây
Mọi chi tiết xin liên hệ:
- Điện thoại Holine: 0847355079
- Zalo (không kết bạn): 0942137445
- Gmail: bienphapgiaoduc@gmail.com
Đây là Sáng kiến mới 100%, do thầy Lê Hồng Minh thiết kế nhằm hỗ trợ miễn phí cho giáo viên phục vụ công việc dạy học và được đăng tải độc quyền trên website bienphap.vn. Thầy nghiêm cấm tất cả mọi người không được phép chia sẻ lại hoặc buôn bán trên tất cả các trang mạng xã hội dưới bất cứ hình thức nào!
Xây dựng đội ngũ giáo viên mầm non thích ứng với đổi mới giáo dục trong thời đại công nghệ
28/07/2025 14:54
Xây dựng đội ngũ giáo viên mầm non thích ứng với đổi mới giáo dục trong thời đại công nghệ là một sáng kiến do thầy Lê Hồng Minh thiết kế mới, được đăng tải độc quyền lên website bienphap.vn nhằm hỗ trợ miễn phí cho thầy cô thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học của mình.