Tăng cường Tiếng việt cho học sinh lớp 3 về vốn từ qua một số trò chơi học tập góp phần phát triển năng lực ngôn ngữ

1. Lý do chọn biện pháp.

Năng lực ngôn ngữ là một trong những năng lực đặc thù đóng vai trò then chốt trong chương trình giáo dục phổ thông 2018. Năng lực này giáo dục cho học sinh các kĩ năng về nghe, đọc nói viết của Tiếng Việt và Ngoại ngữ. Trong đó môn Tiếng Việt và chủ lực trong giao tiếp của các em.

Ở lớp 3, cũng như các lớp khác, môn Tiếng Việt cung cấp cho học sinh một số kiến thức cơ bản về ngôn ngữ để phát triển kĩ năng giao tiếp. Trong đó vốn từ là một khói kiến thức thể thiếu trong dạy Tiếng Việt. Nó giúp các em phát triển ngôn ngữ nói và viết. Tuy nhiên một thực tế hiện nay rất khó cho giáo viên dạy lớp 3, đó là đối tượng các em còn nhỏ, ý thức tự giác học tập chưa chưa cao. Các em chưa nhận thức được việc học để làm gì, tại sao phải học,… mà việc đến lớp các em hoàn toàn dụa vào cảm xúc hoặc sự áp đặt của gia đình và nhà trường. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đền tiếp nhận kiến thức về vốn từ, nghĩa là nếu một tiết dạy của giáo viên sôi nổi, thu hút thì sẽ giúp các em tiếp nhận bài học nhanh chóng, nhớ lâu và tạo động lực để học tiết khác, môn khác. Ngược lại các em sẽ đối phó, qua loa dẫn đến chất lượng kiến thức về vốn từ sẽ không đạt kết quả cao.

Tại trường tiểu học ………. , nơi tôi đang công tác là một đơn vị luôn được nhà trường đặc biệt quan tâm, nhất là dạy học theo chương trình giáo dục phổ thong 2018, vì đây là chương tình đổi mới toàn diện giáo dục nên sẽ rất khó khăn và bỡ ngỡ cho giáo viên. Do đó nhà trường đã chó nhiều hoạt động hỗ trợ như:

- Tổ chức tập huấn sách giáo khoa, tập huấn chuyên môn, các các nội dung liên quan đến chương trình giáo dục phổ thông 2018.

- Thường xuyên tổ chức sinh hoạt chuyên môn nghiên cứu bài học về các phương pháp, kĩ thuật dạy học mới, dây dnwjg tiết học hấp dẫn, phong phú để thu hút học sinh.

Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 3, với kinh nghiệm nghề nghiệp, tôi nắm vững đặc điểm tâm sinh lí các em lớp 3 kết hợp với những kiến thưucs chuyên môn được nhà trường tập huấn, đặc biệt là về phương pháp và cách thức tổ chức dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 nên tôi đã xây dựng nhiều giải pháp hay và hấp hẫn học sinh, giúp các em vui vẻ, tích cực và hứng thú để học tốt môn Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác nói chung. Giải pháp: “Tăng cường Tiếng việt cho học sinh lớp 3 về vốn từ qua một số trò chơi học tập góp phần phát triển năng lực ngôn ngữ.” cũng là một trong những giải pháp đạt được nhiều hiệu quả tích cực. Qua đây tôi xin đưa ra nội dung chi tiết để trình bày trong hội thi giáo viên dạy giỏi cho nhăm học này.

2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.

2.1. Thuận lợi

Cung cấp vốn từ trong dạy học Tiếng Việt là một yếu tố cơ bản để cấu thành ngôn ngữ nói và viết cho học sinh. Nếu vốn từ nhiều các em sẽ thể hiện ngôn ngữ giao tiếp tốt, thu hts người nghe, người đọc,… Do đó trước nghiên cứu đề tài tôi đã gặp rất nhiều thuận lợi:

- Nhà trường trang bị tốt về các phương tiện công nghệ thông tin như ti vi, trườn truyền Internet. Đây là thuận lợi hàng đầu để giúp giáo viên tìm hiểu, các nguồn học liệu số, tìm hiểu các tài liệu về vốn từ,… để xây dnwjg kế hoạch bài học.

- Chuyên môn thường tổ chức nhiều chương trình chuyên đề về nghiên cứu bài học để giáo viên có cơ hội học tập, điều chỉnh các phương pháp dạy học tích cực từ đó tạ nên những tiết học hay, hấp dẫn học sinh.

- Đa số học sinh lớp 3 của tôi giảng dạy rất ngoan, biết vâng lời thầy cô nên giáo viên có nhiều cơ hội thay đỏi phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng tiết dạy.

- Đa số mẹ, người thân quan tâm đến con em, luôn hợp tác chặt chẽ cùng thầy cô để giáo dục con em mình. Do đó giáo viên có nhiều cơ hội hỗ trợ và tiếp cận các em qua những hoạt động học tập và trải nghiệm.

2.2. Khó khăn

Nhưng bên cạnh những điều kiện thuận lợi đó thì quá trình nghiên cứu và áp dụng đề tài này tôi cũng gặp không ít khó khăn như sau:

- Kĩ năng CNTT của giáo viên còn hạn chế nên việc tìm hiểu, xây dựng kho học liệu để cung cấp vốn từ cho các em ở những giai đoạn đầu khi áp dụng đề tài chưa phong phú và đa dạng.

- Đối tượng học sinh còn nhỏ, hiếu động thường mất tập trung trong giờ học nên nắm bắt vốn từ chưa nhanh nhẹn và hiệu quả, học trước, quên sau hoặc học được nhưng chưa vận dụng đc,…

- Một số học sinh được gia đình cưng chiều nên thường đến lớp thiếu hợp tác với giáo, gây ra một số khó khăn khi triển khai các thể loại trò chơi cung cấp vốn từ trong bài học.

1.3 Khảo sát thực trạng

Để có cái nhìn tổng quát về chất lượng môn Tiếng Việt trước khi thực hiện đề tài. Tôi đã khảo sát bằng hình thức đánh giá qua trao đổi, theo dõi hồ sơ học tập, sinh hoạt nhóm của các em để xác định các em đã đạt ở mức nào để xây dựng những phương pháp dạy học phù hợp nhằm tăng cường Tiếng Việt cho các em, qua đó giúp các em phát triển năng lực ngôn ngữ:

Như vậy qua bảng khảo sát trên đã giúp tôi nhận thấy chất lượng môn Tiếng Việt lớp 3…. Vẫn chưa thật đồng đều. Số em ở mức hoàn thành tốt đang ở mức khiêm tốn, trong khi đó số em ở mức chưa hoàn thành vẫn chiếm tỷ lệ tương đối cao. Vì thế việc thay đổi phương pháp dạy học tăng cường Tiếng Việt cho các em, qua đó giúp các em phát triển năng lực ngôn ngữ cần phải làm ngay.

3. Nội dung và hình thức của giải pháp:

Giải pháp 1. Tăng cường Tiếng Việt qua trò chơi khởi động.

…………………………

Giải pháp 2. Tăng cường Tiếng Việt để cung cấp vốn từ cho các em thông qua trò chơi luyện tập.

…………………………..

Giải pháp 3. Tăng cường Tiếng Việt để cung cấp vốn từ cho các em thông qua trò chơi thực hành trong tiết tăng cường tiếng việt.

……………………………….